Verborgen vermogen: hoe je de problemen in de toekomst voor kan zijn

Het is altijd een verrassing waar je nu weer terecht komt. Om enig richtsnoer  aan onszelf te geven, hebben we ons voorgenomen de hoofdsteden van de provincies en van Nederland minimaal met een Zorg voor de buurtvisite te vereren. Dan zijn we best al een eindje op streek. Eerder hebben we namelijk in Amsterdam (Oostelijke eilanden, alsook Zeeburgereiland), Haarlem (Schalkwijk), Groningen (Paddepoel), Leeuwarden (Leeuwarden Oost), Utrecht (Overvecht) en Arnhem (Presikhaaf) Zorg voor de buurtvisites afgelegd. Een ander houvast is een in het verleden afgelegde zorgvisite aan een woonzorgcentrum/verpleeghuis.

En zo komen we uit op de wijk Haren-Donk-Riet in ’s-Hertogenbosch Oost. In die wijk is ook woonzorgcentrum Noorderkroon, onderdeel van Brabant Zorg gelegen. We waren daar op zorgvisite in 2015. Van Noorderkroon waren we indertijd gecharmeerd, gelet op de vier THe-kopjes, maar zagen ook nog kansen voor het oprapen gelet op de meegegeven titel Verborgen Vermogen. Geldt dat ook voor de omliggende wijk?

Een dertien in een dozijn Nederlandse wijk

Haren-Donk-Riet, het is een wijk die voor 2000 in veel Nederlandse gemeenten op deze wijze werd gebouwd. Op 19 hectare wonen bijna 500 huishoudens in eigenlijk alleen maar laagbouw eengezinswoningen, in een hofstructuur met grote groene grasterreinen er tussen.

Het is opvallend dat nog geen 20% koopwoningen zijn, de overige 80 % van de  eengezinswoningen is huur. We vermoeden dat de belangrijkste woningcorporatie Zayaz is.

Deze verhouding in huur/koop zegt meestal ook  over de sociaaleconomische status van de bewoners. Als we de demografische cijfers bekijken, dan zijn van de 1000 inwoners, 225 inwoners in de leeftijd 65+ en 290 tussen de 45 en 65 jaar, meer dan de helft bij elkaar opgeteld van middelbare leeftijd.

Al deze mensen gaan ouder worden en in meer of mindere mate een beroep doen op zorg en ondersteuning. Onze drijfveer is om nu al, voordat een periode van afhankelijkheid van anderen en eenzaamheid zich aandient, te bezien wat je preventief via de wijk kunt betekenen. Via het gemeenschappelijke voorkomen is ons ziens  beter dan genezen en elke dag uitstel is pure winst in relatie tot gezondheid en in uit te geven geld. Maar hoe doe je dat in een buurt zoals deze waar het individuele wonen de maat is? Dat gaan we tijdens onze zorg voor de buurtvisite ontdekken.

Een kroon op de wijk

Aan de Ploossche recreatieplas ligt woonzorgcentrum Noorderkroon. Een iconisch gebouw dat hoog boven de verder platte wijk uitsteekt. Een echte eyecatcher; een kroon op de wijk. Ach, wat zou je dan graag zien dat symbolisch je de kroon ook verder in de wijk als icoontje terug ziet. 

Na de lange reis zijn we natuurlijk toe aan een kopje koffie. Er staat een uitnodigend sandwichbord voor de ingang naar binnen.

Voor de deur zitten twee heren op hun rollator. Ze wonen in de hoogbouw annex aan Noorderkroon en zijn lyrisch over hun uitzicht. Er zijn twee entrees na de buitendeur: rechts ga je naar de woningen, links naar het verpleeghuisdeel van Noorderkroon. We ontwaren ook een coffeecorner/ terrasje aan de entreekant. Het valt ons op dat er geen aparte toegang hier naar toe is. Je moet altijd via het verpleeghuis. Zou het niet mogelijk zijn om samen met buurtbewoners juist van dit centrale punt met kijk zo de wijk in en annex aan dierenpark Ploossche Hof een buurtontmoetingsruimte te maken? We begrijpen later tijdens onze wandeling dat het buurthuis dat in de wijk er was, is opgeheven. We geven het graag door aan het buurtteam Haren-Donk-Reit (en ook nog Slagen, Herven en Rompert horen erbij). Het zou de doodse, maar mooie hoek met fraaie zichtlijnen doen opleven en het buurtgevoel versterken. TIP

Ook zien we nog wel wat kleine mogelijkheden voor de entree buiten, zoals een minibiebje, wat aantrekkelijke plantenbakken. TIP

Binnen bij Noorderkroon ervaren we gelukkig nog steeds dezelfde Brabantse gastvrijheid en gemoedelijkheid als in 2015. De open balustrades en de open lift maken dat het wonen en de ontmoeting en het contact als natuurlijk zich verbinden. Het is er weer gewoon gezellig, beetje rommelig zoals thuis en levendig met daar een bibliotheekje, daar lekkere fauteuils, een biljart. En gelukkig niet de standaard enorme lampenkappen.

De koffie en het gebak van Den Otter, een begrip in Den Bosch, zijn klasse.

Aan de achterkant zouden wij nog wel open terrasdeuren wensen, waardoor je naar buiten gaan meer stimuleert en je makkelijk met een stoeltje ook in het groen kunt zitten. En ook uitgenodigd wordt om je wat te bewegen en te verbazen over wat je ziet, ruikt en wie weet ook kunt eten. Een paar appel- en pruimenboompjes , een paar neergelegde takken trekt egeltjes aan, een vogelhuisje met een pot vogelpindakaas, het zijn simpele dingen die net de sjeu geven. TIP

Groen is gras, groen is gras onder mijne voeten

Deze eerste zin van een liedje is echt van toepassing op onze wat eentonige wandeling. Niet dat het er niet verzorgd uitziet, maar het is allemaal, op de buurttuin na, zo onpersoonlijk, beetje zielloos.

Natuurlijk zien we speelplaatsjes voor jonge kinderen, voor de oudere jeugd waar we onszelf ook even frivool aan wagen. 

Maar het is vanuit een doelgroep die speelt, niet vanuit een visie hoe kunnen we ermee contacten en verbinding stimuleren. Op de beweegtoestellen zien wij geen dingen als minibiebjes, schaaktafeltjes, zitjes en bankjes (wel een mozaïekbankje en een picknicktafel maar op zo een groot oppervlak is een zo’n bankje veel te weinig), wat beeldende kunst. 

Wij missen door de buurt  overzichtsplattegronden van wat waar is, hoe ver is dat van elkaar gelegen, wat kun je waar aantreffen voor de verschillende leeftijdsgroepen. Wij zeggen tijdens de wandeling tegen elkaar er zijn meer borden voor honden dan voor de mensen...

Het is tijdens de wandeling ook van de ene eengezinswoningen cluster (bloemkoolroos) naar de andere, waarbij ze allemaal best erg op elkaar lijken. De creativiteit spat ook niet van de straatnamen af; je vertoeft in Haren 1, Haren 2, Haren 3 enz. en zo gaat het ook met Reit 1 tot en met… Slagen 1 tot en met … Gelukkig is er ook een buurt die Sprookjesbuurt heet en een buurt die Muziekinstrumentenbuurt  heet, maar met deze namen wordt in de openbare ruimte niets gedaan.

Wij denken dat er een schone taak ligt voor het buurtteam en voor de woningcorporatie om daar samen met de bewoners over in gesprek te gaan en creatief en out of the box te gaan nadenken welke kleine impulsen al van grote toegevoegde waarde kunnen zijn. Gebruik daarbij wat er al is zoals de indifferente (muziek?) koepel die we tegenkwamen. TIP

Tijdens onze wandeling ervaren we dat er eigenlijk ook een prachtige groene wandeling of ommetje door de buurt is uit te zetten TIP. Wij liepen in ieder geval langs vele watertjes die met fraai groen waren omzoomd en waar veel waterleven in was. Iedereen ziet en kent  de Ploossche Plas in de wijk, maar ook die plas nodigt niet uit tot een ommetje. De hang- en graffitiplek voor jongeren die natuurlijk ook nodig is kun je daarin best integreren. De vissteigers in de plas, waar ook onze Noorderkroon bewoners bij de voordeur over spraken, liggen best ver weg van Noorderkroon cq zijn niet geschikt voor mensen met rollator of rolstoel. Wij zouden een rolstoelvriendelijk visplek vlak bij Noorderkroon in het zicht aanraden. TIP En we herhalen het nog maar eens: zet toch bewegwijzeringsborden neer waar je wat vindt met de afstand in meters erbij. Bij een recent bezoek aan België zagen we het in de praktijk. Zie de foto hieronder. TIP

En nu we het toch over het rollend materieel hebben, de wijk is er echt niet voor toegankelijk, enerzijds door de hobbeligheid van de paden anderzijds door de vele rood witte sluishekken er gezet om brommers te weren. Tja, uit welk van de kwaden kies je dan…

De ziel van de buurt: de buurttuin

Net als je denkt hoe lang blijven we doorlopen, tref je in een hoek een buurttuin mede mogelijk gemaakt door de fysiotherapie praktijk.

Yeah, het is er toch! Geweldig. Natuurlijk zien we van alles wat beter kan, en denken kom op woningcorporatie en gemeente  neem je verantwoordelijkheid en stop er een beetje geld en energie in om dit echt als goed voorbeeld te stellen voor de rest van de wijk. De toekomst zal jullie er dankbaar voor zijn.

We zien natuurlijk nog de Brede Bossche school met zijn stenen voorplein en vastgekitte kunststoelen, grappige rode metalen volleybalnetten en een buitentennistafel, het kleine winkelstrookje en de -nu multireligieus in gebruik zijnde- synagoge, voordat we weer vol nieuwe inzichten voor een standaard nieuwbouwwijk in Nederland, bij Noorderkroon arriveren. 

We kijken elkaar aan en zeggen: wat een potenties!

Copyright stichting Thuis Voelen

Deze Zorg voor de buurtvisite is afgelegd op 4 juli 2023.
Door Hetti Willemse hettiwillemse@publicarea.nl
Ad van Elzakker advanelzakker@publicarea.nl
Evelien Herfkens Leyden Academy kelfkens@leydenacademy.nl

Deze Zorg voor de buurtvisite is gezonden naar: 
Wethouder P.P. Slikker: p.slikker@s-hertogenbosch.nl 
Woningcorporatie Zayaz: deharenheefthet@zayaz.nl 
Buurtteam: karimakhtoura@farent.nl
Brabantzorg via contactformulier
Noorderkroon: r.noorderkroon@brabantzorg.eu 

Op donderdag 28 september vindt het ZorgSaamWonen Congres plaats in Amsterdam. Hetti Willemse en Evelien Kelfkens geven deze dag de sessie 'Thuis voelen in de buurt via Zorg voor de buurtvisites'. Lees meer over het congres op zorgsaamwonencongres.nl.