"Paddepoel is zo’n goedbedoelde standaard licht-lucht-ruimte gestapelde hoogbouw wijk uit de jaren zeventig, waar bijna elke middelgrote en grote gemeente mee behept is cq mee in zijn maag zit.

 

De kern wordt gevormd door een groot overdekt winkelcentrum, met trots aangekondigd als het grootste van Groningen. Grote fysieke en sociale vernieuwingsoperaties zijn in de wijk al een paar decennia gaande, daar waar andere wijken van voor de tweede wereldoorlog met her en der wat kleine aanpassingen de tand des tijds al sinds jaar en dag doorstaan.

Het is dan ook -eufemistisch gesteld- een uitdaging, en wellicht van arrogantie getuigend dat wij de euvele moed en pretentie hebben met onze 'Zorg voor de buurt-visite' een bijdrage te leveren om het beter te gaan doen. Want wij zijn heus niet de eersten die zich er op stuk bijten.

Paddepoel-Zuid

Laten we dit keer bij het schrijven van onze achtste 'Zorg voor de buurt-visite' eens eerst kijken naar wat kenmerken die we uit onze deskresearch halen. We beperken ons daarbij tot Paddepoel-Zuid. Het gebied vanaf Verpleeghuis ’t  Blauwbörgje aan de Zonnelaan tot aan het winkelcentrum Paddepoel is het gebied dat we te voet hebben geëxploreerd voor onze 'Zorg voor de buurt-visite'. Een gebied ongeveer de helft qua oppervlak van Paddepoel-Zuid en qua gebouwde omgeving en verkeer ongeveer hetzelfde. 

Op 56 hectare grond wonen bijna drieduizend huishoudens. Er is een relatief jonge bevolking, met een bovengemiddeld aandeel met een niet-westerse achtergrond. De gemiddelde woningbezetting is 1,7 personen. Er is veel gebouwd in de periode 1950-1970 en tussen 2000-2020. De woningcorporaties hebben 62 procent in bezit. Het aandeel meergezinswoningen is 71 procent. Er is veel stroken-hoogbouw. Bronnen: kadastralekaart.com; paddepoel.info.

GroenLinks en PvdA zijn de partijen die de meeste stemmen trekken.

Sociale woonomgeving breder te interpreteren

Wij vinden geen specifieke woonzorgvisie voor Paddepoel. Wel een Woonzorganalyse Groningen uit december 2021, met een beleidsopgave erin. Ons spreekt aan dat het begrip sociale woonomgeving wordt geïntroduceerd, welk begrip nader wordt ingevuld als beschutte hofjes, collectieve en geclusterde woonvormen om veiligheid, sociale contacten, geborgenheid, omkijken naar elkaar en gezamenlijke activiteiten met of zonder beroepskrachten.

Negen senioren-leefstijlen in de fysieke woonomgeving worden beschreven. Wij vinden dit prachtige woorden evenwel te beperkt en naar binnen gericht. Onze 'Zorg voor de buurtvisites' kijken breder: hoe kun je al deze factoren van contact, ontmoeting, veiligheid en geborgenheid integraal voor jong en oud tegelijkertijd en niet verkokerd realiseren? Sociale duurzaamheid realiseer je door én in beschutte en collectieve woonvormen te investeren én in de omgeving, de buurt waarin je woont (TIP). Als wij lezen dat het Kennisplatform31 stelt dat Paddepoel is vernieuwd fronsen wij onze wenkbrauwen.

Kansen te over om beweging en contract te stimuleren

Nadat de navigatie ons eerst met de universiteitscampus heeft laten kennis maken, waar Blauwborgje een straat is, arriveren we bij verpleeghuis ’t Blauwbörgje aan de Zonnelaan. In april 2016 hebben we een zorgvisite aan ’t Blauwbörgje afgelegd.

Dit keer is ons doel niet het verpleeghuis an sich te bezoeken. De recensie in die tijd was kort samengevat: complimenten voor hoe het binnen is en wat er allemaal gedaan wordt om het leven van de ruim honderd mensen met dementie en niet aangeboren hersenletsel waardig en goed te laten zijn, maar de buitenkant is grauw, sleets en vergeten.

Juist de eerste indruk creëert een beter humeur. Dus nogmaals de oproep; creëer een aantrekkelijke fleurige entree, haal het prikkeldraadhek om de prachtige ruime tuin weg en zorg voor een semi-publieke ruimte waardoor er een natuurlijk ontmoetingsmoment ontstaat voor de buurtbewoners die op het pad erlangs wandelen.

 

De buurtbewoners kun je er ook bij betrekken en deelgenoot van maken zoals we zagen in Haaften zagen in Zorgcentrum De Wittenberg (TIP).

De kwiekroute die we daar zagen is ook voor Paddepoel navolgenswaardig. We zagen tijdens onze wandeling door het gebied van ’t Blaubörgje tot en met het winkelcentrum Paddepoel geen enkele uitnodiging in de openbare ruimte om te bewegen, of het nu via een aantrekkelijk gemaakt wandelommetje is of via wat sport- en spelzaken als beweegtoestellen of een jeu de boulesbaantje. Zeker ook van belang voor de buurtbewoners met een niet-westerse migratieachtergrond, waar bepaalde gezondheidsrisico’s bovengemiddeld voor komen. Als je her en der een kiosk, fraaie bankjes met bijvoorbeeld een herkenning naar de cultuur neerzet verleid je de bewoners ook en komen er natuurlijke contactmomenten. Nogmaals, op onze hele route van een kleine anderhalve kilometer naar winkelcentrum Paddepoel zijn wij niets van dat al met uitzondering van een skatebord terreintje tegengekomen, zelfs niet bij de grote vijver en het aanliggende 'De licht-lucht-ruimte'.

 

 

Als we op de kaart kijken moet er wel een speeltuin zijn en een zwembad, maar enige bewegwijzering naar wat dan ook ontbreekt. Juist met aantrekkelijke bewegwijzering, waarbij je ook het aantal meters en minuten zet, krijg je ook mensen in beweging (TIP).

Gebruik de kracht van strokenbouw

De licht-lucht-ruimte strokenbouw biedt kansen door samen met de actieve Wijkraad een visie en uitvoeringsplan te ontwikkelen voor de vele binnenterreinen. Weliswaar zijn deze gebieden openbaar maar je kunt er desalniettemin geborgenheid en identiteit voor en samen met de aanwonenden op ontwikkelen. Een stukje verantwoordelijkheidsgevoel creëren, verkleint het risico op verloedering en verwaarlozing. En als je dat op eerdere plekken doet ontstaat er een eigen kenmerk van Paddepoel.

Wij hadden echt het gevoel van niks naar niks in Paddepoel-Zuid te lopen. Het winkelcentrum is enorm en gevarieerd maar is totaal naar binnen gericht. Wij zien niets dat er nagedacht is over een aantrekkelijke buitenkant. Er is geen enkele horeca met een buitenterras.

 

Vanaf ’t Blauwbórgje naar het winkelcentrum hebben we verder geen enkele winkel of horeca gezien met uitzondering van een snackbar gekoppeld aan een flat waar short stay gewoond leek te worden.

We krijgen niet duidelijk of er iets van vervoer in en voor de wijk is zoals automaatje of de heen-en-weer voor de kleine afstanden.

Wel zien we tegenover het winkelcentrum een gezondheidscentrum.

Als we teruglopen, en onderwijl zien dat een aantal drie hoog-etageflats een lift aangebouwd hebben gekregen, blijft het ons verbazen dat in de fysieke stenen- vernieuwingsslag de sociale vernieuwing nog steeds een ondergeschoven kindje is. Ondanks de vele programma’s met fraaie titels als Stenen voor sociaal. Hoe kan dat toch? Leert men dat niet in de opleidingen? Waarom is juist voor deze dingen geen budget terwijl de facto het ervoor benodigde budget maar een klein deel van het totaal hoeft te zijn en de ‘cost’ ervan voor de ‘baet’ gaat.

Kortom

We blijven optimist. Wij geloven erin dat een goed klein voorbeeld doet volgen ook in een buurt als Paddepoel die je overweldigt in zijn grootschalige opzet. En natuurlijk beseffen wij dat een oppervlakkig bezoek als dat van ons niet alle waarheid in zich heeft. Aan de andere kant een onbevangen blik kan ook eyeopeners geven en net dat zetje geven om met vereende kracht het verschil zichtbaar te maken. Wie het kleine niet eert, is die het grote weert? De kleine dingen doen er toe."

Zorg voor de buurt-visite afgelegd op 30 maart 2023.

Hetti Willemse hettiwillemse@publicarea.nl

Ad van Elzakker advanelzakker@publicarea.nl

Copyright stichting Thuis Voelen

Bezoek ook het door ZorgSaamWonen georganiseerde Webinar 'Op naar een toekomstbestendige wijk; leren van Zorg voor de buurt-visites'. Deze is morgen van 12.00 tot 13.15 uur gratis online te volgen.