Wij kijken naar Vathorst Centrum. 18% van de woningen is woningcorporatiebezit. Er wonen zo’n 3800 mensen; de verwachting is dat er nog 500 bijkomen. Het is een erg jonge wijk: het aantal 65 plussers maakt nog geen 10% uit van de bevolking. Het maakt onze Zorg voor de Buurtvisite interessant. Zien we mogelijkheden om het geheel van de wijk meer te laten zijn dan de optelsom van de fraaie, voor het overgrote deel op zichzelf staande eengezinswoningen? Zien we mogelijkheden om de wijk voor te bereiden op levensloopbestendigheid en sociale duurzaamheid? Ons antwoord is volmondig: ja.

De opzet van de wijk heeft de souplesse om mee te bewegen met de noden van de tijd. Maar daar moet je wel continu alert op blijven. Volgens ons is daar in Vathorst sprake van, gegeven de aanwezige sociale- en bewonersbasis met In de buurt033 en Hart van Vathorst. We hopen er met deze Zorg voor de Buurtvisite nog meer inspiratie en handvatten voor te geven.

Op een klein stationnetje en ‘empathische’ bewegwijzering

Station Vathorst

Vathorst heeft een eigen treinstation, waar sprinters aankomen en vertrekken. Handig, want Vathorst ligt wel even van het centrum van Amersfoort af. Je kunt er natuurlijk over twisten (en dat is mogelijk in het verleden ook wel gedaan) waarom er niet voor een wat fijnmaziger de wijk ingaande tramverbinding is gekozen. Het station ligt best wel wat excentrisch van het hart van Vathorst. Een extra euvel is -en dat valt ons tijdens ons hele bezoek op – dat je niet weet waar je bent. Overzichtsborden of bewegwijzering met daarbij afstanden tot de ‘highlights’ van de wijk of tot de stad, troffen we eigenlijk niet aan. Dat geldt ook voor het visueel maken van ommetjes met afstanden en van interessante of noodzakelijke zaken die je onderweg kunt tegenkomen en daardoor verleid kunt worden om ernaartoe te wandelen. Denk aan het aangrenzende weidegroen dat we zien liggen met een karakteristieke boerderij. Bewegwijzering, visueel aantrekkelijke overzichtsborden, informatie vanuit het belang van de mensen, inclusief de plekken voor wat rust en zitten, vormen een ingreep die zich gemakkelijk in de wijk laat invoegen. Het kan mensen net dat zetje geven om naar buiten te gaan en te bewegen, om te geloven dat ze echt zelf die afstand kunnen overbruggen en daarmee afhankelijkheid van anderen verkleinen. Maar ook dat er wat te beleven en te kijken valt en dat je onderweg anderen kunt ontmoeten. TIP.

Op onze site staan voorbeelden die je samen met bewoners kunt bespreken en in de wijk kunt gebruiken. Wijkorganisaties Indebuurt033 en Hart van Vathorst, aan wie we ook deze Zorg voor de buurtvisite toesturen, lijken ons de aangewezen partijen om samen met de gemeente en bewoners daar het initiatief toe te nemen. TIP.

Water als blauwe draad

De grachtenopzet van Vathorst

We meanderen door de buurten en de wijken. We genieten van de grachtenopzet en de bruggetjes naar de aanliggende huizen. Een enkel bruggetje is al fleurig aangekleed. Maar we zien ook een wat verloren staand punt met wat bankjes bij een zorgorganisatie. Dit zou een leuke plek zijn voor bijvoorbeeld een openlucht theatertje. Wij denken dat het ook goed zou zijn om met elkaar te spreken over hoe de waterstructuur kan bijdragen aan sociale duurzaamheid, aan gezond Vathorst en aan natuurlijke ontmoetingen. TIP. Het sloepverhuurbedrijf is er al, nu nog her en der een terrasje, een koffiepunt of kiosk, zwempunten met trappetjes het water in, een kabelbaantje over een gracht, een duo waterfiets, ook voor mensen die begeleiding nodig hebben etc etc. TIP.

Badeendjes

Hiervoor is al een actieve, creatieve actor voorhanden, gelet op het Viva Vathorst grachtenfestival dat op 8 juni 2024 plaatsvond. Wat een geweldig spektakel! Een paar badeendjes die gebruikt werden tijdens de race, in het water houden, behoudt de glimlach. TIP.

De fraaie woonbuurten zijn wel echt alleen voor wonen. Wij vinden het altijd een belevenis als je verast wordt door een werkplaatsje of een atelier annex galerie. Dat geeft net een beetje schwung.

Fraaie woonbuurten

Dat er van de Vinex wijken van voor 2000 is geleerd, blijkt uit het open en gezellige winkelplantsoen, waarbij de multifunctionele bibliotheek het ‘iconisch’, stralende middelpunt is. En wat een verademing dat er geen overdekt, naar binnen gericht winkelcentrum is. Nu nog wat aan de overmacht van parkeren doen. Volgens ons is er genoeg plek aan de achterkant van de AH, richting de A1.

Bibliotheek en parkeerplaatsen

Alle, meer medisch georiënteerde gezondheidszorgvoorzieningen zijn geclusterd op een plein verderop; wat achteraf gesitueerd. De bewoners van Vathorst zullen deze zorg wel weten te vinden, maar wij zien medische en tandartsvoorzieningen liever gewoon tussen de winkels en het leven in de wijkbrouwerij in. Dan werkt de klandizie naar twee kanten en geeft het mensen wellicht een zetje om na het medische nog wat anders te zien of te beleven.

Avontuurlijke speelplaatsen het liefst voor jong én oud

“Vathorst is een mooi opgezette, heerlijke wijk”, zegt een bewoonster die we spreken. Wij kunnen ons voorstellen dat de mensen hier graag wonen. We treffen verschillende grote en kleinere, lekker in het groen gelegen, stoere speelplekken voor kinderen en voor de jeugd ook spannende attributen als een kabelbaantje.

Stoere speelplekken

Deze plekken laten zich - ons inziens - goed aanvullen met simpele sport, spel, en ontmoeting stimulerende zaken voor de andere leeftijdsgroepen: een tennisbaantje, een moestuinveldje, een pluktuin, een houten kioskje of een buurtgebouwtje dat je zo in tuincentra kunt kopen. Of tot een praatje maken uitnodigend buitenmeubilair. Succes verzekerd.

Wie het kleine (niet) eert

Wij zijn nogal van het geloof dat de kleine dingen ertoe doen. Zo is er in Vathorst heel veel ruimte voor wat street art, vogelhuisjes, minibiebjes, stimulerende bewegwijzering en ommetjes of gevelstenen om huizen een eigen identiteit te geven. Met Hart van Vathorst (zie verderop) in je midden heb je ook de mensen in je wijk die er vast graag hun creatieve talenten aan willen verbinden! TIP. In Engeland zagen we onlangs het voorbeeld van een aangeklede brievenbus. Ook hiervoor geldt, vele voorbeelden op onze website.

Aangeklede, Engelse brievenbussen

Piece de Resistance: Hart van Vathorst

We waren er wel eens voor een symposium geweest, in de prachtige kerkzaal van het geweldige Hart van Vathorst. Een privé-initiatief van een echtpaar dat uitmondde in een geweldig ontmoetingscentrum, waarin allerlei organisaties samenwerken en waarbinnen allerlei voorzieningen zijn: een restaurant, winkel en creatieve werkplaats. Ook wonen er mensen die een steuntje in de rug nodig hebben, waaronder mensen met niet aangeboren hersenletsel.

Van alles te doen in Hart van Vathorst

Natuurlijk stappen we er naar binnen voor onze koffie, lunch en nazit. Heerlijk! Geweldig zo’n initiatief midden in je nieuwbouwwijk. Wij genieten ervan en gunnen het velen met ons. We zeiden het al: met alle talenten in je midden zijn er zo een aantal van de TIPS op te pakken.

Doe iets met de keuken en de toegangssluis

Zelf zagen we nog wel graag dat Hart van Vathorst zich direct vanaf en naar de straat openbaart. Wij denken dat een willekeurige bezoeker niet zo snel naar binnen gaat, want je ziet niet van buiten hoe leuk het binnen is. Er is ook geen terras. De toegangssluis kun je al simpel aantrekkelijk en uitnodigend aankleden (en waarom niet: in het inpandige winkeltje staat genoeg fraais aan kussens, houtsnijwerk etcetera). Ook een klein terrasje buiten, nodigt uit. Maar eigenlijk zou het ons inziens beter zijn om de hele sluis en een deel van de keuken en de blokkerende kast, op de schop te nemen. Laat gewoon zien wat je in de keuken doet, maak een loket naar buiten waar mensen ook kunnen bestellen. TIP.

En dan het beleid

Wij pretenderen nooit met onze globale deskresearch alles qua beleid boven tafel te halen. We zijn dan ook blij verrast dat het eerder in deze Zorg voor de Buurtvisite genoemde ‘In de buurt 033’ samen met bewoners wijkplannen heeft gemaakt.

Ook treffen we op de gemeente-website een studie aan uit 2022, uitgevoerd door adviesbureau Companen naar een landschapsschets Wonen en Zorg. Als eerste opgave voor Amersfoort wordt ‘Aanbod van woningen’ genoemd: het prioriteren van de bouw van nieuwe woningen omdat de ontwikkeling is dat er meer (zelfstandig) gaat worden gewoond. Daarom neemt de behoefte aan geschikte woningen en woonvariaties toe.

Wij pleiten er bij deze eerste opgave voor om te kijken naar wat de bestaande woningvoorraad kan betekenen. Als wij zo rondlopen in Vathorst, maar eigenlijk tijdens al onze, nu bijna twintig Zorg voor de Buurtvisites, denken wij: maak deze woningen en buurten leeftijdsbestendig. Kijk of er niet meer mogelijk is in de trapruimtes van de eengezinswoningen aan kleine inhuizige lift-inpassingen (in plaats van de stigmatiserende traplift), stimuleer burencontacten die een oogje in het zeil houden, gebruik de hospitaruimte die nu gecreëerd is (kijk eens naar het mooie initiatief van Kitty van der Made die betrouwbare inwoners koppelt aan ouderen met woonruimte), extra woonruimte in de tuin of in de bestaande grote woningen creëren, alarmering en andere AI in de thuissituatie. Probeer out of the box te denken over wat er al is en wat daarmee nog zou kunnen. Een meervoudige focus. TIP.

We treffen ook de woonzorgvisie Amersfoort aan. Een mooie en duidelijke visie naar thema en documenten. We zijn verheugd bij ‘Voor Wie’ te lezen dat de wens is om instroom in een zorginstelling te voorkomen. De inclusieve wijk is daar het antwoord op: wijken waarin mensen onderdeel zijn van sociale netwerken en ontmoetingen, waar begrip is voor elkaar. In ieder geval hopen we met deze Zorg voor de Buurtvisite voor de inclusieve, gezonde en sociaal duurzame wijk inspiratie en tips mee te geven.

We vonden ook een regiovisie OMNV (Ondersteuning met noodzakelijk verblijf) met een hele woonladder voor doelgroepen van GGZ tot vrouwenopvang, waarbij naast de kwantitatief onderbouwde vraag ook aan de kwalitatieve vraag van gemeenschapsopbouw en preventie zes regels zijn gewijd. Het geeft aan hoe zoekende beleid is naar praktische handvatten. Wij hopen daarvoor met deze Zorg voor de Buurtvisite handvatten en tips te hebben aangedragen.

Meer informatie Stichting Thuis Voelen. Je treft daar, naast de eerder afgelegde Zorg voor de Buurtvisites, ook een magazine vol tips en andere documenten.

 

De Zorg voor de Buurtvisite in Amersfoort-Vathorst werd afgelegd op 20 juni 2024 door:

Hetti Willemse hettiwillemse@publicarea.nl

Ad van Elzakker advanelzakker@publicarea.nl

 

Deze Zorg voor de Buurtvisite is toegezonden aan:

Wethouder Rutger Dijksterhuis wethouderdijksterhuis@amersfoort.nl

Inde buurt  033  info@indebuurt033.nl

Ingrid Gaarthuis ingrid.gaarthuis@indebuurt033.nl

Hart van Vathorst info@hartvanvathorst.nl

Ontwikkelingsbedrijf Vathorst info@vathorst.nl