Placemaking, het proces waarbij ruimte wordt getransformeerd in een betekenisvolle plek, kan volgens Anneke op veel manieren worden ingevuld. Mede omdat er veel professionals vanuit verschillende disciplines met het thema bezig zijn. Voor AM, als gebiedsontwikkelaar, ligt de kern van placemaking in het creëren van prettige en levendige buurten voor de mensen die er wonen en leven. Anneke: “Het gaat over alles wat er nodig is tussen het bouwen van woningen en voorzieningen én het ontstaan van een buurt.”

Placemaking kent verschillende aspecten: participatie in het ontwikkelproces, het in co-creatie werken met belanghebbenden en kwartiermaken. Oftewel, concrete activiteiten of plekken in een gebied ontwikkelen die als vliegwiel dienen in het proces van placemaking. Anneke: “Wat de placemaker precies in gang zet, is afhankelijk van de problematiek in het gebied en van de ontwikkelingsvraag. Daarbij zal een transformatiegebied een ander placemakingsproces kennen dan bijvoorbeeld een geheel nieuwe gebiedsontwikkeling.”

Kloppend hart

Zo heeft AM een gebiedsontwikkeling onder handen in Badhoevedorp: Quatrebras. De omlegging van de A9 maakt het mogelijk om ongeveer 1.200 woningen, een bedrijventerrein, maatschappelijke voorzieningen en nieuwe openbare ruimten met een park te realiseren. Deze gebiedsontwikkeling geeft een sterke kwaliteitsimpuls aan Badhoevedorp en moet straks een fijne, nieuwe woon-, werk- en leefomgeving bieden voor de bewoners.

Uiteraard wordt dit gebied in fasen ontwikkeld. In de tijdelijkheid ontstaat letterlijk en figuurlijk ruimte om, samen met de mensen, te kneden aan een hart voor Badhoevedorp. Een hart dat niet alleen bestaat uit stenen, maar ook klopt voor de inwoners. Op verschillende manieren zijn de wensen van de bewoners in kaart gebracht. Vervolgens zijn er avonden georganiseerd waar met elkaar besloten is welke activiteiten en initiatieven in gang worden gezet. Moes- en pluktuinen op braakliggende grond en een strandtent bleken hier gewilde ‘placemakers’ te zijn. Anneke: “Ontmoeting en een gezamenlijke activiteit creëert verbondenheid met de plek, de omgeving en mensen. En als je dát weet vast te houden, leg je de basis voor fijne en zorgzame buurten.”  

Social Impact Strategie

Anneke geeft aan dat AM sociaal maatschappelijke waarde wil toevoegen in de gebieden waar zij werkzaam zijn, zoals de ontwikkeling in Badhoevedorp. Dat begint al in een vroeg stadium. “We noemen dat de Social Impact Strategie. Wat kunnen wij als gebiedsontwikkelaar, samen met lokale partners en werkend vanuit de krachten en talenten die in een gebied aanwezig zijn, toevoegen aan een gebied? Zodat er bij oplevering van de woningen een levendige buurt staat, waar ‘omzien naar elkaar’ en ‘sociale cohesie’ aanwezig zijn en duurzaam kunnen doorgroeien. Vanuit onze maatschappelijke betrokkenheid jagen wij dit graag aan en blijven in ieder geval gedurende de hele ontwikkeling betrokken; in enkele gevallen ook daarna nog.

Meerwaarde

Placemaking resulteert niet alleen in een betere buurt. De sociale waarde die we toevoegen, resulteert ook in financiële waarde, vertelt Anneke. Uit het afstudeeronderzoek voor de TU Delft van placemaker Mare Santema blijkt dat het ontplooien van bijvoorbeeld creatieve activiteiten en het versterken van de sociale cohesie een bovengemiddelde waardestijging creëert van vijf tot tien procent. Het gaat dan bijvoorbeeld om een stijging van de grondprijzen, huizenprijzen en commerciële huurprijzen. Belangrijk blijft om de placemakers niet alleen in te zetten in de tijdelijkheid van de ontwikkelingsfase maar ook in de permanente situatie.

Landelijk netwerk

Anneke: “Deze week is Placemaking Week Europa, een jaarlijks festival dat dit jaar van 24 september tot en met 27 september wordt georganiseerd in Rotterdam. Meer dan 500 placemakers en andere professionals uit heel Europa komen er bij elkaar om best practices te delen, internationale samenwerking te bevorderen en om placemaking in Rotterdam zelf te ervaren. Ook AM zal daarbij aanwezig zijn met een bijzondere boodschap, de lancering van PLING! Een initiatief van een aantal ervaren placemakers om placemaking in gebiedsontwikkeling te stimuleren.” Naast AM zijn placemakers van gemeente Deventer, Haag Wonen (woningcorporatie) en twee bureaus Urban Boost en Bureau Buitendienst, mede-initiatiefnemer.

Doelstelling van dit initiatief is het op de kaart zetten van placemaking. “We maken ons als netwerk hard voor de integratie van placemaking in gebiedsontwikkeling”, aldus Anneke. “We pakken placemakingsvraagstukken die bij ons worden neergelegd weliswaar betaald op, maar zonder verdienmodel voor onszelf. We doen het er allemaal ‘bij’ in onze vrije tijd; of we nu in loondienst zijn, bij bijvoorbeeld AM, of als zzp-er werkzaam. We doen het omdat we geloven in de noodzaak van placemaking en de maatschappelijke meerwaarde ervan.” Anneke legt uit dat de opbrengsten van deze werkzaamheden via het netwerk weer terugvloeien naar sociaalmaatschappelijke/placemaking projecten in de desbetreffende gebieden. Hier worden ze gebruikt om vraagstukken op te lossen. “Het is een manier om met extra geld daadwerkelijk iets te doen in een gebied. We willen dat er dingen gebeuren, actiegericht!”

Wil je meer weten over placemaking? Lees dan Amuse, hét jaarlijks magazine van AM over placemaking. Het is inspirerend en informerend voor iedereen die geïnteresseerd is in placemaking en alles wat daarbij hoort. Je treft er bijzondere placemakers, spraakmakende interviews, boeiende verhalen, het laatste nieuws op het gebied van placemaking en nog veel meer.