Rotterdam geldt als pionier voor het concept Thuisplusflats. Een concept dat naar hartenlust gekopieerd mag worden, benadrukt Ronald Buijt, wethouder Zorg, Ouderen en Jeugdzorg. En ook best van een lokale naam mag worden voorzien, zoals in Amsterdam de ‘Lang Leven Thuisflats’. “Ik ben benieuwd hoe jullie dit in jullie plaats gaan noemen”, zegt hij. Rotterdam gelooft in de meerwaarde van Thuisplusflats. Ze bieden een oplossing voor meerdere uitdagingen: meer passende woningen voor meer langer levende ouderen, minder zorgpersoneel, versnipperde dienstverlening en, ten slotte, meer eenzaamheid. De uitdagingen liggen daarmee zowel in het domein van wonen, zorg, als welzijn. Samen geven professionals uit deze domeinen vorm aan een ‘plus’ in Rotterdamse seniorencomplexen met minimaal 80 woningen in de sociale huur.

“Ik word gelukkig van deze foto”, zegt de wethouder als hij wijst op de welkomstfoto achter zich. “Dit is wat je hoopt te zien in Thuisplusflats: gelukkige ouderen.” Het concept is weliswaar uit nood geboren, maar biedt aantoonbare woon-, zorg- en welzijnsoplossingen. Rotterdam raakte al zo overtuigd door de successen van de eerste zes Thuisplusflats dat het college een concrete target van twintig Thuisplusflat-contracten stelde binnen de huidige collegeperiode en dat doel is inmiddels ook behaald. Als punt van ontwikkeling noemt de wethouder uitbreiding van het concept in het middenhuur- en koopsegment. “Daar praten we in de evaluatie over”.

Verdere concrete eisen aan Thuisplusflats zijn: vitaliteit, gezondheid en ontmoeting bieden in de dagelijkse activiteiten, één preferente zorgaanbieder, gecontracteerd op Wmo, Zvw (wijkverpleging) en de Wlz, een verplicht aantal welzijnsactiviteiten en een vast herkenbaar Thuisplusteam voor het bieden van zorg, ondersteuning, welzijn, preventie en vroegsignalering.

Leerbijeenkomst

Om tegemoet te komen aan de landelijke belangstelling en vele vragen over dit concept organiseerden de gemeente Rotterdam met Thuisplusflat-partners en met ZorgSaamWonen een leerbijeenkomst, waarbij in deelsessies dieper op de inhoud werd ingegaan en er volop ruimte was om vragen te stellen.

Wonen

In de deelsessie Wonen ging het over de rol van woningcorporaties bij de Thuisplusflat. Lenneke Noordam, manager klant en wonen bij MaasWonen en Josanne Priem, adviseur wonen & zorg bij Woonstad Rotterdam beantwoordden de vraag: Hoe wordt een woonzorgcomplex een Thuisplusflat? Dat kan op verschillende manieren beginnen: de corporatie kan een zorgorganisatie benaderen, maar ook andersom. Ook kunnen bewoners een initiatief aanjagen en hiervoor een zorgpartij of corporatie benaderen. “Het was al heel fijn dat de gemeente Rotterdam een overzicht van alle seniorencomplexen had”, aldus Lenneke. Corporaties doen binnen de Thuisplusflats mee aan het ‘signaleringsoverleg’ en vinden het concept heel waardevol. De huismeesters komen er ‘achter de voordeur’ en kunnen hun signalen kwijt aan het Thuisplusflatteam waar ook medewerkers van zorg- en welzijnsorganisaties in participeren. De lijnen zijn kort. De toewijzing bij deze woonvorm is belangrijk. Josanne: “We zorgen daarbij voor een goede balans tussen dragers en vragers.” De dames geven nog wat tips mee: “Betrek bewoners zo vroeg mogelijk. Voorkom de indruk dat je dingen komt overnemen of dat het een verpleeghuis wordt. Vertrouwen winnen kost tijd. Wees zichtbaar en begin niet meteen met een vol programma.”

Hoe zet je een Thuisplusflat op?

Is de Thuisplusflat het nieuwe verzorgingshuis? Deze vraag horen Anita Mathoera, regio manager bij Lelie Zorggroep, en Marloes van Gelderen teammanager Pluswonen bij Aafje, vaak. “Geen sprake van”, zegt Marloes. “Bewoners wonen gewoon zelfstandig en wij ondersteunen hen.” Aafje en Lelie Zorggroep vullen hun rol grotendeels vergelijkbaar in, maar er zijn accentverschillen. Zo werkt Aafje met een welzijnsbegeleider die in de Thuisplusflat activiteiten organiseert en coördineert, natuurlijk in samenspraak met bewoners. Lelie Zorggroep legt bijvoorbeeld ook een accent op mobiliteit met deelscootmobiels. Beide organisaties benadrukken dat het vertrouwen krijgen van bewoners belangrijk is. “Betrek bewoners en partners erbij. Dat is essentieel”, aldus Marloes. Een Thuisplusflat vraagt om maatwerk en samenwerking. Daarom raden zij deelnemers aan om een flexibele aanpak te hebben die per locatie kan verschillen. Start wel altijd met heldere afspraken en een goede inventarisatie. “Voeg activiteiten toe, maar neem niets over.” Tot slot wijzen ze op het belang van het opbouwen van een community.

Aanbestedingsproces

Vaart maken om binnen één coalitieperiode van zes tot twintig Thuisplusflats-contracten te komen én daarbij organisatorische samenwerking en innovatie bevorderen. Die doelen leidden in Rotterdam tot de keuze voor een SAS-aanbesteding zonder emvi (niet moeten kiezen voor de meest economisch voordelige inschrijving). Ellen Kortekaas, strategisch Inkoopexpert voor het Sociaal Domein bij de gemeente Rotterdam, licht in deze sessie de procedure toe: met deze aanbestedingsvorm houdt de gemeente regie op effectieve, efficiënte en kwalitatieve samenwerking van ‘geschikt bevonden’ wonen-, zorg-, en welzijnspartners, en wordt de ‘plus’ in deze flats via KPI’s meetbaar ‘geleverd’. Deze inkoopvorm zet ook enige (tijds)druk op partijen om tot integrale samenwerkingsafspraken te komen. Uiteindelijk tekenden vijf grote VVT-aanbieders met verschillende ‘onderaannemers’ voor de twintig contracten. Een ‘proof of concept’ waarin de Thuisplusflat-aanbieders op een innovatieve manier de Thuisplusflat doorontwikkelen, is voor de contractanten een voorwaarde voor verlenging van de eerste, twee-jarige contracten als voorkeur-aanbieders in de woonzorgcomplexen.  

De kracht van integraal werken

Maar hoe maak je van het integraal samenwerken ook echt een succes; zowel binnen je eigen organisatie als met externe partners? Patricia Platell, programmamanager bij Humanitas en Jorien Elenbaas, beleidsadviseur bij corporatie Woonbron: we willen iedereen onder een dak ‘grijpen’ en elkaar vasthouden. Daar komt het in de kern op neer. Ze doen een oefening in leefwensen: geef aan door zitten of staan of je liever samen eet, of alleen, of je liever een boek leest of een serie kijkt, of je liever 50 minuten of 150 minuten per week beweegt. Het geeft aan dat professionals ieder op hun eigen manier vanuit één Thuisplusteam samen werken om te voldoen aan een gevarieerde ‘plus’ aan individuele bewonerswensen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. “Het zorgt voor collega’s die net iets buiten de eigen regeltjes willen treden en zo nodig met elkaar meedraaien. Reacties van de medewerkers in Thuisplusteams: “Ik mag eindelijk weer doen wat ik belangrijk vind, bijvoorbeeld een gezondheidscheck.”

Community building in de Thuisplusflats

Tot slot nemen Carina Segers, product owner Woonzorgconcepten en Stanley van der Kuil, product owner Sociaal Hart, beiden werkzaam bij zorgorganisatie Laurens, de deelnemers van hun sessie met veel enthousiasme mee in de wereld van ‘community building’ in de Thuisplusflat. Met een aanpak die aansluit bij de visie van Laurens ‘Van Zorgen voor naar Samen Leven’ én de learnings uit een pilotfase in 2021, zijn inmiddels twee ‘Sociaal Beheerders’ in vier Thuisplusflats aan de slag. Vertrouwen wekken, onderdeel van de gemeenschap worden, signaleren en doorverwijzen, zijn begrippen die voorbij komen en die de aanpak van de sociaal beheerders kenmerken. Maar bovenal versterken zij wat er al is aan gemeenschapskracht en willen dat niet overnemen. De eerste successen zijn al geoogst. Zo zijn er meer vrijwilligers verbonden aan de verschillende gemeenschappen en ontstaan er nieuwe initiatieven voor activiteiten. Het wederzijds vertrouwen groeit. Carina en Stanley zien de saamhorigheid in de verschillende Thuisplusflats toenemen en tussen de Thuisplusflats ontvouwt zich zelfs een lerend netwerk!

Lees meer

• Presentatie plenair met meer informatie over het concept
• Presentatie MaasWonen en Woonstad
• Presentatie Aafje en Lelie
• Thuisplusflats, Gemeente Rotterdam
• Thuisplusflats, Wonen in Rotterdam
• Thuisplusflats, Taskforce Wonen en Zorg
• Presentatie community building in de Thuisplusflat