“Als architect word je opgeleid om gebouwen te ontwerpen met het doel om goede woonomgevingen te creëren. Helaas zien we dat in het ontwikkel- en ontwerpproces vaak het gebouw het doel wordt en daarmee de woonomgeving niet de beoogde kwaliteit krijgt die het verdient. Wij denken dat je, om dat te voorkomen, vaker en beter moet uitzoomen naar je ideaal, je eigenlijke doel. Met Jonas, in IJburg-Amsterdam, hebben we ook nadrukkelijk deze methodiek gehanteerd vanuit de vraagstelling ‘hoe willen we wonen in steden die dichter en dichter worden?’ Want, laten we realistisch zijn, we kunnen in deze tijd helaas niet meer iedereen een grondgebonden woning op een ruime kavel bieden”.

We spreken met Patrick Meijers, architect-partner en medeoprichter van het Rotterdamse bureau Orange Architects. Hun project Jonas werd in 2023 bekroond met de titel BNA Beste Gebouw van het Jaar “Wij vinden dat we als architect ook de verantwoordelijkheid hebben om mensen in die hoge stedelijke dichtheden toch goed te kunnen laten wonen en leven. Dat betekent maatwerk, waarbij we ook zoveel mogelijk ruimte willen geven aan de natuur. Dat betekent aandacht schenken aan de balans tussen individu en collectief, omdat we als mens tenslotte sociale wezens zijn”.

Die opgave ligt wat ons betreft op alle schaalniveaus en in een rijke schakering van private ruimten, semi-private, semi-openbare en openbare ruimten. Als één van deze schaalniveaus ontbreekt dan functioneert een leefomgeving niet goed. Dat zie je bijvoorbeeld in wederopbouwwijken, waar woongebouwen met privé-appartementen direct in een openbare ruimte staan. Hier ontbreekt de overgang van privé naar openbaar en is er geen interactie met de omgeving. Niet tussen mensen, niet tussen functies. Je ziet dat waar er dan moestuintjes in dat voorheen openbare gebied worden gemaakt er al veel meer leven komt. De buitenruimte wordt kwalitatief beter en prettiger ervaren.

Patrick: “De vraag hoe wil je hier wonen, werken we vervolgens uit aan de hand van een programmatisch schema dat uitgaat van het bieden van mogelijkheden, het maken van aantrekkelijke plekken en het realiseren van kwaliteit. In Jonas zie je dat op allerlei manieren terug. Zoals in de kralenketting van activiteiten. Die begint al buiten op het plein en leidt naar de semi-openbare woonkamer en eindigt uiteindelijk in de privésfeer van de appartementen”.

Jonas is een ontwikkeling van Amvest en ontworpen door Orange Architects. Jonas is er voor bewoners, ondernemers en omwonenden. Het is een plek om te ontmoeten, te ondernemen of om gewoon fijn thuis te zijn. Jonas kent 273 appartementen en een scala aan collectieve voorzieningen. Op 9 september is er voor deelnemers aan het Blue Zone Festival de mogelijkheid Jonas te bezoeken.

Op dit moment werkt Orange Architects aan een nieuw lokaal woonlandschap in Zwolle. Samen met AM, MVRD en Lola Landscape is vorig jaar de tender Spoorzone Zwolle gewonnen met de inzending Wärtz. Waar Jonas zacht is naar binnen en wat stedelijker naar buiten, laat Wärtz juist die warmte aan de buitenkant, in het landschap en de in hout uitgevoerde plintgevels zien.  De leefwereld wordt vormgegeven met een goed geprogrammeerde backbone van collectieve functies die ontworpen zijn op de menselijke schaal en beleving. In Wärtz vindt een kruisbestuiving plaats tussen cultuur, onderwijs, maak-industrie en experimentele woonvormen. Daarmee refereert het project onder meer aan de industrie die ooit centraal stond langs het spoor. Het verhaal van vroeger geeft ruimte aan het verhaal van de toekomst als kapstok voor een aantrekkelijk concept. Dat vinden we ook belangrijk. Patrick: “een concept moet helder, pakkend en goed communiceerbaar zijn voor zowel je eigen team, opdrachtgever en wethouder. Maar ook voor een kind”.

Meer weten over het Blue Zone Festival? Kijk op bluezonefestival.nl. Meer lezen over de sessie 'Lokale woonlandschappen' van Patrick Meijers? Ga naar het programma.