Ouder worden in de wijk. Wat is daarvoor nodig? En hoe breng je dat in beeld? ‘Met de omgevingswalkshop!’, zeggen Wouter Kroes en Vincent Kokke van JSO. Zij hebben dit instrument samen met RoyalHaskoning DHV ontwikkeld. Het is een instrument om met bewoners, gemeenten, corporaties, welzijnsorganisaties en andere organisaties in beeld te krijgen wat er in een bepaalde wijk nodig is om prettig te kunnen wonen, ook als je ouder wordt. ‘De kracht van dit instrument is dat buurtbewoners samen met ambtenaren, bestuurders, beleidsmedewerkers de buurt ingaan en de waarden helder maken. Zij gaan met elkaar in dialoog over wat ze belangrijk vinden’, zegt Vincent. ‘Het is echt bedoeld om zeggenschap en verantwoordelijkheid te organiseren’, voegt Wouter toe. ‘Ze vinden het mooi dat jong en oud meedoet. ‘En niet alleen the usual suspects.’ Wat houdt zo’n walkshop in? Wouter licht het toe. ‘Via tien stappen brengen we de waarden van een wijk in beeld. Een groep bewoners en professionals wandelen door de buurt, kijken rond en doen interviews. Daarna vinden er verschillende werksessies plaats waar de opgedane kennis wordt geanalyseerd. We gebruiken bij de analyse het kwadrant sociale kwaliteit. Dat bestaat uit vier componenten: sociaaleconomische zekerheid, sociale cohesie, sociale inclusie en empowerment. Dit helpt bij het inzichtelijk maken van hoe de buurt functioneert.’ Tekenaar Frank van Rongen maakt van de opbrengsten een tekening die de deelnemers daarna bespreken met elkaar.

Meer dan een praatsessie
‘Het klinkt abstract, maar de resultaten zijn heel concreet’, zegt Vincent. ‘Het is veel meer dan een praatsessie omdat je met elkaar ophaalt wat er nodig is om verandering te krijgen. Het gaat over thema’s als toegankelijkheid, bereikbaarheid, veiligheid.’ Een voorbeeld: door de omgevingswalkshop kwam naar voren dat mensen zich schaamden voor schimmel in de woning. Zij durfden daardoor geen gasten te ontvangen. Dat is daarna verholpen. Ook bleek door de wandeling dat bewoners het groen in de wijk waarderen maar dat het slecht onderhouden wordt.  Daardoor wandelen zij er weinig. Er staan ook geen bankjes.  Hier maken de deelnemers vervolgens afspraken over met elkaar. Er komen ook nieuwe ideeën naar voren. ‘Deelnemers kwamen met de suggestie voor het maken van een beweeglint, een looproute voor senioren’, vertelt Wouter. ‘Natuurlijk komen ook zaken boven die te groot zijn om direct op te lossen. Zoals het verlagen van de huurprijzen. Dat kunnen wij met de omgevingswalkshop wel signaleren.’ Wouter en Vincent hebben ervaren dat deelnemers dit begrijpen zolang de uitleg maar goed en begrijpelijk is.

Verschillende brillen
In Den Haag is het instrument al een paar keer ingezet. Corporatie SOR (Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam) heeft het instrument in de Rotterdamse wijken Rubroek en Oud-Crooswijk ingezet om deze seniorvriendelijk in te richten. ‘Dit zijn twee uiteenlopende buurten’, zegt Sander Sparenberg, bestuurssecretaris en projectleider strategie en beleid bij deze corporatie. ‘Steeds meer bewoners worden oud in de wijk waarin zij wonen. Daarom willen we een gedeelde visie ontwikkelen. In het Langer Thuis akkoord dat we met 40 andere partijen in Rotterdam hebben getekend is het ook één van de doelstellingen om te komen tot seniorvriendelijke wijken.’ De SOR is samen met huurdersorganisaties, ouderenbonden, welzijnsorganisaties, zorgorganisaties, corporatie Havensteder, en gemeente Rotterdam met de omgevingswalkshop aan de slag gegaan. ‘Bewoners en professionals zijn samen de wijk ingegaan en hebben vanuit de verschillende brillen observaties gedaan.  Dan kom je langs plaatsen waar mensen trots op zijn maar zie je ook  waar verbetering nodig is. Ook denken we met elkaar na over welke vernieuwingen bijdragen aan het oud worden in de eigen wijk en wat dit betekent voor wonen en woonconcepten.’ Volgens Sander is het al winst dat professionals uit verschillende domeinen en bewoners dit met elkaar doen: ‘Zij hebben elkaar beter leren kennen en begrijpen. Dat is al een enorme stap.’ Nu zijn de deelnemers de opbrengsten aan het analyseren en wordt een uitvoeringsplan opgesteld.. ‘Dat is het moeilijke deel. Hoe geef je het een concreet vervolg? Maar we gaan het samen doen. We gaan de fysieke en sociale kwaliteiten met elkaar verbinden. Dan hebben we echt iets nieuws te pakken, waar Rotterdamse ouderen iets aan hebben. Nu en in de toekomst.’

ZorgSaamWonen Congres op 7 december 
Vincent Kokke en Wouter Kroes verzorgen op 7 december een sessie over de Omgevingswalkshop. Dat wil je toch niet missen? Kijk voor meer informatie en aanmelden op de website van het ZorgSaamWonen Congres! 

https://www.jso.nl/onze-opdrachten/omgevingswalkshop/

https://www.sor.nl/