VPRO-reportage: Inclusief ontwerpen

29 oktober 2024

Ianthe Mantingh tijdens het ZorgSaamWonen Congres in Den Haag

Hoe ontwerp je een samenleving waarin mensen naar elkaar omkijken, waar iedereen zich gezien en gehoord voelt en volwaardig mee kan doen? Deze vraag staat centraal in een reportage van de VPRO die onlangs bij NPO1 te zien was. Architecte Ianthe Mantingh, directeur van Zijdekwartier Architecten, die onlangs keynote spreker was op ons ZorgSaamWonen Congres, vertelt in de reportage over inclusief ontwerpen.

Veilig voelen

Ianthe pleit voor plekken waar je je gekoesterd voelt. “Als je door een stad loopt, wil je je veilig voelen. Mensen kunnen tot 100 meter goed zien. Op een plein dat groter is dan 100 meter voelen we ons niet meer veilig.” Nederland heeft talloze naoorlogse uitbreidingswijken waar veel culturen, veel mensen met een smalle beurs en mensen met een rugzakje in (corporatie)woningen samen wonen. Dat legt druk op de buurt. Dan is het volgens Ianthe wel prettig als er plekken zijn voor ontmoeting, met name, natuurlijke ruimten voor ontmoeting, zodat iedereen zich veilig voelt.

Trappetjes

Met kleine ingrepen kun je de leefbaarheid al vergroten. Ianthe heeft in Rotterdam in een bestaand wooncomplex met galerijen, aan de voorkant trappetjes toegevoegd. Bewoners kregen zo een soort kleine veranda voor hun huis, wat extra buitenruimte opleverde. Met die trappetjes is er verbinding gemaakt met de openbare ruimte. Het gaat niet om gebouwen, zegt Ianthe in de reportage. Het gaat om het leven er omheen. Tachtig procent van de ontmoetingen in een buurt vindt plaats op de stoep bij de voordeur. Ianthe zorgt daarom bijvoorbeeld voor brede galerijen en zitjes bij de voordeur en waar mogelijk een gemeenschappelijke voorziening als een binnentuin. “Het gaat om zodanig bouwen dat mensen elkaar tegenkomen. De samenleving is niet maakbaar maar wel kraakbaar: we kunnen contact laagdrempelig mogelijk maken en mensen in contact brengen met elkaar”, vertelt Ianthe.

Hofje

Ianthe bouwt ook nieuwe woningen met aandacht voor inclusiviteit, zoals het Sumatrahof in Leiden. Daar wordt druk gebouwd aan een hofje met 82 woningen, verdeeld over zes verdiepingen. Volgend jaar vindt de oplevering plaats. Tien woningen zijn bestemd voor jongeren die een kwetsbaarheid hebben en een tijd beschermd hebben gewoond. De jongeren gaan gestippeld door het hele gebouw wonen. Reguliere huurders houden een oogje in het zeil.

Tijdens de aflevering maak je ook kennis met de blinde ontwerper Simon Dogger die kunstopleidingen toegankelijker wil maken voor mensen met een visuele beperking. Verder komt architect Arna Mackic aan het woord. Zij ontwierp in Lelystad een herdenkingsplek waar elk persoon zich welkom mag voelen.

Bekijk de aflevering 'Inclusiviteit' van de reportage 'De wereld van Dutch Design'.