“Pellikaan is een echt familiebedrijf, gespecialiseerd in het ontwerpen en realiseren van innovatieve en toekomstgerichte projecten in de zorg, welzijn, onderwijs en sport. Als wij bouwen doen we dat met oog voor mens en natuur. Door het hele ontwikkel- en bouwproces heen; van ontwerp tot en met exploitatie. We laten onze opdrachtgevers heel graag zien dat als je aan het begin van het bouwproces duurzame keuzes maakt, je exploitatiekosten in de toekomst bespaart. En bovendien laten we de wereld schoner achter voor komende generaties.

Als eigenaar van Club Pellikaan, een Nederlandse healthclub keten, weten wij als geen ander wat materiaalkeuzes betekenen voor de onderhoudskosten en wat klimaatinstallaties en goed gebruik van deze installaties betekenen voor het energieverbruik. De kracht van ons bedrijf is dat we al deze kennis over ontwerpen, bouwen én gebruiken, samenbrengen. Niet alleen bij het bouwen van sportaccommodaties, maar ook bij zorgvastgoed en de scholenbouw. Wij denken graag in een vroegtijdig stadium van een ontwikkeling mee en helpen opdrachtgevers bij het maken van de juiste keuzes.

Van netcongestie naar slimme oplossingen

Duurzamere keuzes kunnen aan de voorkant meer geld kosten. Toch zien wij steeds vaker dat duurzaam bouwen meer de norm gaat worden. Omdat we bijvoorbeeld niet anders kunnen. Denk aan onze energievoorziening. Een bouwproject gerealiseerd krijgen is tegenwoordig al een flinke opgave met de uitdaging rondom locaties, stijgende bouwkosten en alle regelgeving. Daar komt nu nog een extra uitdaging bij; verstopping van het elektriciteitsnet oftewel netcongestie. De vraag naar elektriciteit of het aanbod ervan is bij netcongestie groter dan de hoeveelheid die het elektriciteitsnet kan transporteren. Aansluiting van een nieuwe project kan hierop blijven hangen, simpelweg omdat er geen ruimte is voor nieuwe aansluitingen op het elektriciteitsnet. Ik ken een voorbeeld van een grote school die full-electric is ontworpen. Alleen moet de school nog zeker twee à drie jaar wachten op een stroomaansluiting. In afwachting van die aansluiting hebben ze op het schoolplein dieselgeneratoren staan die stroom leveren. Een tijdelijke, milieuonvriendelijke, oplossing die een school nog kan redden tussen acht uur ’s morgens en drie uur ’s middags. Maar geen oplossing is voor een woonzorgvoorziening waar kwetsbare mensen wonen.

Het is belangrijk om bij het ontwerp al scherp te hebben hoe je, op een slimme manier, zelfvoorzienend kan zijn; het hele jaar rond. Denk aan warmte-koudeopslag, het opwekken van energie en het gebruik van duurzame materialen die helpen om het binnenklimaat goed te reguleren. Pellikaan heeft diverse projecten lopen waarbij wij nadenken over hoe we stroom kunnen opwekken, hoeveel we daarvan kunnen opslaan en of het mogelijk is om helemaal van het netwerk af te gaan. Dat laatste is op dit moment nog een te grote uitdaging, maar er zijn wel al technieken om de energievraag zo veel mogelijk én duurzaam te beperken. Zo brengen wij in onze projecten de energiebehoefte van 100% terug naar 15 tot 20%. Belangrijk voor het klimaat, fijn voor de netbeheerder die daardoor meer aansluitingen kan toelaten op hetzelfde net en prettig voor onze opdrachtgever en de gebruikers van het gebouw. Zeker als je weet dat 80% van de energiekosten gerelateerd is aan verwarmen, ventileren en koelen van een gebouw. Hoe fijn is dan dat je een klimaatbeheersingssysteem hebt wat maar zeer beperkt afhankelijk is van het net en de grillen van olie- en gasprijzen.

Oud zwembad voor energieopslag

Opslag van warmte wordt steeds belangrijker in het vraag- en aanbodspel van energie. De technieken zijn inmiddels wel zo ver dat we goed zijn in het opwekken van energie, bijvoorbeeld met behulp van zonnepanelen. Daar hebben we zes maanden van het jaar veel plezier van. In die maanden kan je makkelijk vraag en aanbod in balans houden. Zeker bij woonzorglocaties waar de zomerse warmte  ook om de nodige koelcapaciteit vraagt. Onderproductie aan energie is er nagenoeg niet. En wanneer het er wel is, bijvoorbeeld gedurende de nacht, kun je dit opvangen met het bijzetten van accu’s. Maar wat doen we met de andere helft van het jaar als de zon niet uitbundig schijnt?

Pellikaan werkt aan oplossingen waarbij je buffers van water maakt waarin gedurende de zomermaanden de overcapaciteit aan elektriciteit omgezet wordt in warmte. Die warmte onttrek je in de wintermaanden weer uit het water en zet je in voor bijvoorbeeld het verwarmen van het gebouw. Je maakt op deze manier je eigen accu’s van warm water.

Zo gebruiken we in een project in Roelofarendsveen, een oud zwembad wat verbouwd wordt tot school, de oude zwembadkuip als buffervat. We isoleren de kuip en plaatsen er een deksel op. Om het gehele jaar in de energiebehoefte te voorzien, én dus zo min mogelijk afhankelijk te zijn van het net, wordt aanvullend nog geïnvesteerd in accu’s. Een mooi voorbeeld hoe wij anders zijn gaan nadenken over energiegebruik, - opwekking en opslag. En over hergebruik van materialen, want  nieuw materiaal dat je niet hoeft te gebruiken is natuurlijk het meest duurzame wat er is.

Spijkerbroeken in de gymzaal

Naast slimme technieken voor de energiehuishouding werkt Pellikaan ook graag met biobased materialen of recycling van materialen. Wij dragen zo bij aan een stukje versnelling en bewustwording hierover. Het normaliseren van duurzaam materiaalgebruik leidt tot het normaliseren van de kosten die ermee gemoeid zijn. We accepteren dat het nu soms meer investeringsruimte vraagt. Maar door het veelvuldig toepassen worden materialen meer gangbaar en daarmee betaalbaarder. Wij vinden het belangrijk om dat inzicht aan de voorkant aan onze opdrachtgevers en het ontwikkelteam mee te geven.

Als voorbeeld isolatiemateriaal, daar zijn hele mooie ontwikkelingen in. Wij gaan een school bouwen waar we isolatieplaten toepassen die gemaakt zijn van de katoenvezels van oude spijkerbroeken. Het leuke is dat we, voordat we werkelijk gaan bouwen, natuurlijk al een poos met de school in gesprek zijn over het ontwerp en de ontwikkeling. Een hele mooie kans om schoolleiding én de leerlingen mee te nemen in wat duurzaamheid is en hoe je zelf kan bijdragen aan een schonere wereld. De leerlingen kunnen spijkerbroeken inzamelen die verwerkt worden in de wanden van het gymlokaal. Een mooie vorm van bewustwording van hergebruik van materialen.

Mecanodoos met betonelementen

Ook bij beton valt veel milieuwinst te behalen. Denk dan aan biobased beton. We zijn met een firma in gesprek die beton maakt met 60% minder CO2 in vergelijking met traditioneel beton. Dit product is nog niet klaar voor gebruik, maar wel heel erg interessant. Een ander voorbeeld is demontabel beton. We bouwen in Tilburg een project dat bestaat uit een betonnen skelet van elementen die je aan het einde van de levensduur van het gebouw weer uit elkaar kan schroeven. Beton is niet erg milieuvriendelijk, maar als een gebouw is afgeschreven kan het beton nog prima worden hergebruikt. Beton verlies namelijk niet zijn sterkte. Het wordt naarmate het ouder is juist sterker. Mooi om te zien dat we nu een oplossing hebben om beton weer ter hergebruiken in andere projecten. Dit soort ontwikkelingen passen heel goed bij de visie van Pellikaan!

Meer weten over Pellikaan? Lees het partnerinterview.