Actief blijven, je inzetten voor de maatschappij. Dat is wat de 78-jarige Anjo, lid van de Raad van Ouderen, de hele week doet. "Dat houdt je gezond en bovendien is de inzet van de senioren momenteel geen overbodige luxe. We hebben handjes en denkkracht hard nodig. Heel hard."

Ze is penvoerder van het advies over preventie dat de Raad van Ouderen onlangs uitbracht. De Raad van Ouderen geeft sinds 2018 gevraagd en ongevraagd advies aan de minister van Langdurige Zorg en Sport. Op woensdag 15 februari 2023 heeft de Raad van Ouderen het advies 'Preventie, het nieuwe normaal in een ouder wordende samenleving' aan de minister aangeboden.

"Het gaat erom dat we proberen ziekten te voorkomen, op te sporen en de gezondheid te bevorderen. Daar hebben we allemaal een rol in, ook de ouderen zelf", zegt Anjo. "Preventie heeft te maken met het voorbereiden op het ouder worden. Het uitgangspunt is dat mensen een fijn leven kunnen hebben. Zij moeten er zelf over nadenken en de nodige creativiteit aanboren. Ouderen zijn zich er niet altijd van bewust dat de samenleving anders is geworden. We kampen met een personeelstekort in de zorg. Ze hebben zelf een verantwoordelijkheid."
De Raad van Ouderen vat het begrip preventie breed op. Het gaat niet alleen om het gedrag van een persoon, maar ook om de sociale en fysieke omgeving. De Raad neemt de positieve gezondheid als uitgangspunt, dat wil zeggen: de brede kijk op gezondheid die bijdraagt aan het menselijk vermogen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven om te gaan en om daarbij zo veel mogelijk eigen regie te voeren. In het advies stipt de Raad drie thema’s aan: (on)betaalde arbeid; de basisstructuur in wijken en dorpen en de persoonlijke aanpak van preventie.

Anjo vindt het advies van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving ‘De derde levensfase: het geschenk van de eeuw’ een belangrijk advies dat helemaal past bij dit recente advies. "Mensen uit de derde levensfase betekenen veel voor de samenleving. Ze zijn actief in het vrijwilligerswerk, verrichten mantelzorg. Die bijdrage hebben we hard nodig. Er kan nog veel meer van dit beschikbare kapitaal benut worden." Anjo ziet dat er nog meer mensen bij zouden kunnen dragen. "Het is nodig dat mensen die nog aan het werk zijn al nadenken over de toekomst. Als je een fysiek zwaar beroep hebt is het zaak tijdig na te gaan of je hetzelfde werk nog wel tien jaar volhoudt. Zijn er misschien alternatieven?"

Investeren in opleidingen

Zij wijst erop dat er regelingen zijn die misschien niet meer helemaal passen zoals extra vrije dagen boven een bepaalde leeftijd. Zij ziet liever dat er meer geïnvesteerd wordt in opleidingen voor jonge senioren. "Ook moeten zij zelf blijven leren. Soms denken de bijna gepensioneerden dat het weinig zin heeft om nog dingen bij te leren. Dat is onzin. Je moet je blijven ontwikkelen." Zij zou graag zien dat meer mensen actief zijn in de wijk. "Als we ons allemaal een aantal uur in de week inzetten voor de wijk, dan komen we er wel. Je kunt koken, klusjes doen, voor vervoer zorgen voor mensen die dat nodig hebben. Als we allemaal ons steentje bijdrage dan vullen we die hiaten. Het is toch ook leuk om van betekenis te zijn? Ik ben ook actief in het hoger onderwijs, dat is werken met studenten en docenten; ik leer nieuwe dingen en word daar enthousiast van. Zonder onderwijservaring."

Inrichting wijken

Ook op het terrein van wonen is het verstandig om op tijd te bedenken over het ouder worden. Zijn er voldoende voorzieningen in de buurt? Is dit de woning waar je wilt blijven wonen? "Het is hierbij van belang dat wijken toegankelijk zijn. Voelen mensen zich er veilig? Vaak is de wijk al ingericht en zien we dat mensen er slecht uit de voeten kunnen. Gemeenten moeten tijdiger nadenken over de inrichting van een wijk."

Om mensen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen is het nodig om dichtbij hun huis een sociale structuur te organiseren. Ouderen hebben een plek nodig waar ze altijd terecht kunnen voor informatie, advies, hulp en ondersteuning. Dat geldt ook voor jongeren, ouders met kinderen en andere doelgroepen. "Sluit hiermee aan bij bestaande structuren", aldus Anjo. "Iedere wijk is weer anders. Het kan een ontmoetingsplein zijn of een bestaand loket. Maar zorg dat jong en oud elkaar kunnen treffen en zorg dat er activiteiten zijn." De Raad roept ouderen op actief te worden. Anjo wijst op de win-win situatie als mensen zelf maatschappelijk actief zijn. "Je bouwt daarmee een netwerk op voor jezelf, wat je zelf later wellicht nodig zult hebben." 

Lees meer: https://www.beteroud.nl/voor-ouderen/raad-van-ouderen/adviezen/advies-preventie-het-nieuwe-normaal-in-een-ouder-wordende-samenleving/ 

Auteur: Yvonne Witter