Mensen die vroeger in instellingen woonden, verhuizen grotendeels naar wijken met sociale huurwoningen. Andere nieuwkomers in die wijken, hebben een laag inkomen of zijn anderszins kwetsbaar. Vaak ligt ook bij hen een zorg- of begeleidingsvraag op de loer. Een woningcorporatie heeft eigenlijk geen ‘bijzondere doelgroepen’ meer, aldus Ons Doel bestuurder Christoffel Klap. Het leidde bij Ons Doel tot een flinke focusverandering.

Bron: www.vannimwegen.nl

“Cliënten van welzijns- en zorginstellingen zijn ook “onze” huurders. Omgekeerd dreigen onze huurders gemakkelijker cliënt te worden. Dat inzicht bracht Ons Doel uit Leiden tot de keuze om geen ‘volks’-huisvester, maar ‘inclusief’-huisvester te willen zijn”. Aldus Ons Doel bestuurder Christoffel Klap. “Daarbij nam de organisatie afscheid van de gedachte ‘bijzondere doelgroepen’ te huisvesten. “Wij brengen cliënten onder dak in wijken waar mensen wonen die een grotere kans hebben cliënt te worden. Het is naïef om te denken dat daartussen verschil bestaat.”

Sturen op ontmoeten
De verschuiving in focus had flinke impact op Ons Doel. In projectontwikkeling krijgt de architect de uitdaging te sturen op ontmoeten. Dat betekent bijvoorbeeld bredere galerijen, extra aandacht voor looproutes en herkenbaarheid van het ‘eigen’ woondeel. “We kiezen bijna standaard voor algemene ruimten en maken met bewoners afspraken over beheer”. Ons Doel leverde in het ‘Nico van der Horstpark' een tuinhuis op. Bewoners doen zelf het beheer. Dat werkt ‘hechtend’ voor mensen die onthecht zijn of dreigen te raken. “Het herstel van zorg cliënten versnelt omdat zij tegen hun familie kunnen zeggen: “Ik heb een gewoon huurcontact” of “ik ben verantwoordelijk voor het gazon”. Huurders die het ‘even’ moeilijk hebben, worden makkelijker onder de arm genomen. Daar hoeft geen hulpverlener aan te pas te komen. Onze bouw- en organisatiekosten zijn iets hoger dan gemiddeld, maar de besparing op de zorgkosten is vele malen hoger."

Samenlevingsondersteuners
Ons Doel wil in nieuwbouw voor diverser samengestelde woonprojecten gaan. Een mix van sociale huur, duurdere woningen en zorgwoningen. Als ‘stadscreators’ willen zij borgen dat dragers en vragers bijeenkomen. Dat vraagt sturing, je kunt dat niet ‘aan de markt’ overlaten.

Het vraagt wel wat van de organisatie. “We besteden veel meer tijd dan vroeger aan contact met onze maatschappelijke partners. Welzijn- en zorgpartijen hebben het daarbij lastig omdat ze eigenlijk voortdurend met elkaar concurreren door het gemeentelijk aanbestedingsbeleid om het voortbestaan. Wij leveren in voorkomende gevallen ‘samenlevingsondersteuners' als andere partijen dat niet doen. Het valt mij op hoe weinig ruimte het maatschappelijk middenveld ervaart om dit vraagstuk te tackelen. In nieuwbouwprojecten bereiken we veel met ‘samenlevingsondersteuning’. In bestaande wijken ervaren huurders vooral ‘achteruitgang’ door de komst van meer hulpvragers. Het risico dat zittende huurders daardoor zelf in de problemen raken groeit. We hebben met alle maatschappelijke dienstverleners nog nauwelijks antwoorden op hoe we deze groep steunen."

Ondersteuningspakket
Ons Doel timmert verder aan het vormgeven van haar inclusie-idealen. “We willen niet dat iemand noodgedwongen op het kale beton zit. We onderzoeken daarom of we een ondersteuningspakket voor huurders kunnen bieden. Een pakket waarmee mensen hulp krijgen bij het inrichten, bij het aanschaffen van apparatuur, bij het leven dat ze leiden. “Het valt nog niet mee en ik zoek naar goede voorbeelden”, verzucht bestuurder Christoffel Klap. We helpen onze partners om de vraag naar zorg en begeleiding te verminderen. We ervaren daarbij echter financieel gezien geen enkele wederkerigheid. Onze kosten stijgen waar die van onze partners dalen. Het zou goed zijn onze organisaties meer met elkaar te verbinden op basis van een gedeelde bedoeling. Ontkokeren en meer feitelijk werk met en voor elkaar uitvoeren vergroot de doelmatigheid verder.

Erik-Jan Hopstaken (Vannimwegen) interviewde Christoffel Klap (directeur-bestuurder Ons Doel) over inclusiviteit.