Raffy
Zorg en wonen voor Molukse en Indische ouderen
Bernard de Wildestraat 400
4827 EG Breda
Tel: 076-522 5150
Email: info@raffyzorg.nl; wachtlijstbeheer@raffyzorg.nl ; administratie@raffyzorg.nl; directie@raffyzorg.nl

Een stukje geschiedenis
Gebouw en interieur ademen de sfeer van het voormalig Nederlands Indië
Open terras met ruimte voor herdenkingen en Pasar Malam
Ontdekroute via geluksklavertjes naar de schatten in de buurt
Appartementen en woonruimten met Indisch accent
Aandacht voor lekker Europees of Indisch eten
Open informele sfeer en veel vrijheid om te doen wat men wil
Familie is onvervangbaar
Raffy laat niemand in de steek en is gastvrij
Raffy is het (t)huis van de bewoners
Website met warm taalgebruik
Tenslotte een valkuil

Van verschillende kanten zijn we aangespoord om eens een zorgvisite af te leggen aan een woonzorgcentrum dat zich specifiek richt op ouderen van Niet-Nederlandse oorsprong. We vinden Raffy, dat zich afficheert als een bijzonder huis voor Molukse en Indische ouderen met een capaciteit van 61 verzorgingshuisplaatsen en 25 verpleeghuisplaatsen aan de rand van Breda.

Een stukje geschiedenis
Tussen 1946 en 1968 zijn zo’n 300.000 mensen uit Nederlands-Indië naar Nederland gekomen. De ontvangst in Nederland was allesbehalve hartelijk. Al deze mensen moesten in het koude kikkerland Nederland opnieuw een thuis en toekomst opbouwen en een baan zien te vinden om in hun levensonderhoud te voorzien. Een specifieke groep binnen de Nederlands Indiërs zijn de Molukkers, die bij het KNIL (Koninklijk Nederlands Indisch Leger) dienden. Deze 4000 militairen met hun gezinnen (in totaal 12000 mensen) zijn in 1951 op dienstbevel naar Nederland overgebracht en in kampen gehuisvest. Nederland ging ervan uit dat het een tijdelijk verblijf zou zijn. De Molukkers vormen een homogene groep met een hecht verwantschapssysteem en daarbij horende plichten (waaronder de plicht voor de ouderen te zorgen) en sociale controle.

In de loop der jaren hebben veel Molukse- en Indische Nederlanders zich in Breda gevestigd. Raffy is in 1958 opgericht als opvanghuis voor Indische Nederlanders in Breda en omstreken. In 1986 is Raffy het eerste door de overheid erkende verzorgingshuis voor Molukse ouderen. In 2004 nam Raffy haar intrek in nieuwbouw in de Bredase wijk Hoge Vught en kreeg het eveneens de officiële status van verpleeghuis.

Gebouw en interieur ademen de sfeer van het voormalig Nederlands Indië
Aankomend bij Raffy vallen direct de batiks op, waarmee de gevelwanden zijn versierd, een architecturale vondst. Het interieur van het huis ademt de sfeer van het voormalig Nederlands Indië. Een riksja in de hal, een levensboom, historische foto’s van het voormalige Nederlands Indië aan de wanden, overal prachtige wajangpoppen, verschillende mooie batikdoeken, alsmede een uitleg van het batik procedé. Het hout waarmee de toko en de kap- annex massagesalon inpandig zijn opgetrokken, alsmede de bar doen je ook aan ‘verloren’ tijden herinneren. Er is gebruik gemaakt van natuurlijke materialen, die licht en sprankelend zijn. De gemeenschappelijke ruimten lopen in elkaar over.

Vanuit de hal, kom je direct in een ‘warung-achtig’ grand café waar de hele dag koffie, thee en frisdranken te verkrijgen zijn; een ruimte die om de hoek weer op een natuurlijke wijze doorloopt in een ontmoetings/hobby/eetruimte annex huiskamer, waar middenin als een kookeiland, een mooie, houten open keuken is gebouwd. De huiskamer is op zich weer verdeeld in een deel waar de bewoners doende zijn met van allerlei en een ruimte waar mensen zitten te dutten. Het ‘drukke’ deel grenst weer aan een open ruimte voor de ouderen die elders wonen, maar hier 7 dagen in de week hun dagbesteding kunnen vinden. En dan is er nog een stilteruimte, waar mensen een kaarsje kunnen branden en waar de kerkdiensten voor de verschillende gezindten plaats vinden. Ook de bewegwijzering is her en der in het Indonesisch, zoals het ‘Kamar kecil’ bordje dat je naar de toiletten leidt.

Open terras met ruimte voor herdenkingen en Pasar Malam
Het grand café biedt toegang tot een grote open terrasruimte Op dit terras vinden ook de herdenkingen plaats en worden Pasar Malam’s georganiseerd. Waarschijnlijk de reden, waarom dit terras nogal open en stenig is gehouden, met alleen aan de rechter zijkant beplantingen die ergens aan Nederlands Indië doen denken. Toch lijkt het er goed toeven, omdat je er lekker uitzicht hebt op alles wat er op de verder op gelegen levendige doorgangsstraat gebeurt.

Ontdekroute via geluksklavertjes naar de schatten in de buurt
Tijdens ons traditionele rondje om het huis zien we ook een leuke route samen met scholieren van de basisscholen in de buurt uitgezet. Je loopt door het volgen van de geluksklavertjes naar de kunst – en andere schatten in de buurt, waaronder deze grote, groene vogel. Een TIP waard.

Appartementen en woonruimten met Indisch accent
Als we zo door de ramen en deuren kijken zien we ook in woonruimten een Indisch accent. Het woon en slaapgedeelte is door een mooie hout-bewerkte lambrisering afgescheiden; het geldt in ieder geval zo horen we voor de tweepersoons appartementen en we hopen maar dat het in alle woongedeelten is doorgezet, want het geeft een prettige indruk.
Iedere Indische Nederlander met een zorgzwaartepakket indicatie kan bij Raffy terecht, of het nu om lichamelijke of psycho-geriatrische problemen gaat. In het verzorgingshuis heeft ieder een eigen appartement met een keukenblok, waar de bewoners zelf eventueel een elektrisch fornuis kunnen plaatsen. In elk appartement zit een badkamer met wasmachine aansluiting (!) en een toilet. De appartementen zijn voorzien van tv- en telefoonaansluiting.
Op de verpleegafdeling voor mensen met dementie zijn de regels van de BOPZ van kracht. Deze afdeling ligt op een hoger gelegen etage. De bewoners ervan beschikken over een grote (gezamenlijke) huiskamer met een groot dakterras en hebben elk een eigen appartement met badkamer en toilet. Alle appartementen zijn voorzien van tv- en telefoonaansluitingen.

Aandacht voor lekker Europees of Indisch eten
De bewoners van het verzorgingshuis kunnen ervoor kiezen zelf hun maaltijden te bereiden of gebruik te maken van de maaltijden die geserveerd worden in de grote huiskamer. Dagelijks is er tussen de middag een keuze uit een Indonesisch 3-gangenmenu of een Europees 3-gangenmenu. Wij hebben het eten niet kunnen proeven, maar de menu’s zagen er gevarieerd en veelbelovend uit. De maaltijden worden bereid met verse groenten. In de huiskamer kan ook het ontbijt en de broodmaaltijd ‘s avonds genuttigd worden.
Op de verpleegafdeling worden de maaltijden op de eigen huiskamer geserveerd. Er zijn vaste tijden, waar echter ook van kan worden afgeweken.

Open informele sfeer en veel vrijheid om te doen wat men wil
Zowel de bewoners van het verzorgingshuis, als de bewoners van de gesloten afdeling en de deelnemers aan de dagbesteding kunnen gebruik maken van de grote huiskamer beneden en van het grand café en dat gebeurt ook, zoals wij ervaren. Het is behoorlijk druk op de begane grond en er heerst een aangenaam gevoel van vrijheid om te doen, wat je het beste bevalt. Er zijn meerdere verzorgenden en familieleden aanwezig en we treffen er een huiselijke informele sfeer aan.

Familie is onvervangbaar
Aan familieleden wordt een belangrijke rol toegekend. Zoals het in het aan ons overhandigde informatiemateriaal staat: “Wanneer u het naar uw zin heeft is dat mede te danken aan de betrokkenheid en het verantwoordelijkheidsgevoel van familieleden die ervoor zorgen dat de familieband behouden blijft. Want ook al zetten de medewerkers van Raffy zich ten volle voor u in, zij kunnen de eigen familie niet vervangen”. Het zal niemand verbazen dat een dergelijke tekst de dames THe zeer aanspreekt.

Raffy laat niemand in de steek en is gastvrij
Het verantwoordelijkheidsgevoel voor de gemeenschap, het informele komt ook tot uitdrukking in de manier waarop men met de wachtlijst omgaat. Kan iemand echt niet langer op een plek wachten, dan zijn er vier hotelplaatsen in geval van nood waarop men tijdelijk terecht kan, tot er een plaats in het verzorgings- of verpleeghuisdeel van Raffy vrij komt. Raffy laat niemand in de steek. Dat geldt ook voor bezoekers die willen mee-eten. Sprekend voor de gastvrijheid is dat je pas hoeft te reserveren als je met meer dan 6 personen aan tafel wil aanschuiven. Er kan altijd extra eten worden klaar gemaakt.

Raffy is het (t)huis van de bewoners
Raffy is een bijzonder huis dat inspeelt op de cultuur van ouderen met een Indisch-Molukse achtergrond waarin verwantschapssystemen en de plichten die dit met zich meebrengt en belangrijke rol spelen. “De zorgverlening wordt specifiek toegesneden uitgaande van de keuzes, de wensen, zorgtekorten en cultuuraspecten van de bewoner of cliënt. Hierbij vormen respect, privacy medemenselijkheid, warmte en gemoedelijkheid belangrijke uitgangspunten. De organisatie stelt zich in dienst van de bewoner”. Benadrukt wordt dat “Raffy het (t)huis is van de bewoner. Medewerkers en vrijwilligers dienen zich als ‘gast’ op te stellen”. Dat klinkt ons als muziek in de oren.

Website met warm taalgebruik
De website is menselijk geschreven. Niet vaak komen we zo innemend, warm taalgebruik tegen. Hoe je contact met Raffy kunt leggen is wat moeilijk te vinden. Je komt er via de button informatief maar moet dan eerst de subbuttons personeel en vacatures passeren. We pleiten ervoor de contact button een duidelijke plaats op de website te geven. TIP

Tenslotte een valkuil
Al dit moois, informele en gemoedelijke dat wel organisch lijkt te zijn ontstaan vanuit de visie op zorg en welbevinden voor de Indisch en Molukse ouderen, is een groot goed. Maar het kan ook een keerzijde hebben, dat er in de loop der tijd een soort van rommeligheid ontstaat, die niet gewoon is, maar als gewoon wordt gevonden. Het is de kunst dat tijdig te signaleren en op in te grijpen.

Evenwel wat Raffy laat zien voor een doelgroep is eigenlijk heel gewoon en menig reguliere ouderenzorg organisatie kan er nog van leren.

Zorgkaart Nederland: 7.6 uit 34 waarderingen, laatste waardering op 17 mei 2013 LINK
Gastvrijheid met sterren: geen waarderingen

Copyright Dames THe. Hetti Willemse/Tineke van den Klinkenberg
september 2013