Meewonen in Bergmanstrook

Elles Ottema (20) en Elise Bosman (22) laten hun appartement zien. Al twee jaar delen zij dit appartement en wonen zij ‘mee’ in de Bergmanstrook. Een gordijn in de woonkamer scheidt Elles haar slaapruimte af van de woonruimte. Elise heeft de slaapkamer in gebruik. Samen delen ze de rest van de woning. De dames zijn dik tevreden met hun woonruimte en zijn perfecte huisgenoten. Niet alleen voor elkaar, maar ook voor de andere bewoners in de Bergmanstrook. Kitty van den Bijlaard (83) en Hennie Warners (84) beamen dit direct. Onder het genot van een kop thee gaan we in de gemeenschappelijke ruimte van de Bergmanstrook met elkaar in gesprek over intergenerationeel wonen. Want dat is wat de bewoners hier doen. En met succes!

De Bergmanstrook is een complex van corporatie Vidomes in Zoetermeer. Tot aan 2000 huisvestte het complex aanleunwoningen die gekoppeld waren aan een nabijgelegen zorgorganisatie. Inmiddels gaat het om 108 twee kamerappartementen voor zelfstandig wonende 55-plussers. De gemiddelde leeftijd ligt boven de 70 jaar, een erfenis vanuit de ‘aanleuntijd’. Kitty: “Ik ben hier 20 jaar geleden komen wonen. Een fijne plek, met ondersteuning dichtbij dankzij de aanleun-verbinding. Inmiddels is de situaties anders en zijn we meer op onszelf aangewezen.” Het gesprek gaat even over het sluiten van de verzorgingstehuizen en het gat dat is achtergebleven voor oudere mensen die liever onder de vleugels van een zorgorganisatie samenwonen dan alleen. Kitty: “Je mist ook een stukje gezelligheid en omzien naar elkaar wat in het oude ‘bejaardenhuis’ vanzelfsprekend was. En wat hulp bij de dagelijkse dingen, want wat doe je als familie en vrienden wat verder weg wonen?” Dat is precies wat het meewonen van Elles en Elise zo waardevol maakt. 

Meewonen met een plus 
Elles en Elise zijn via Connect Generaties, een bemiddelingsbureau dat gespecialiseerd is in intergenerationeel wonen, in de Bergmanstrook komen wonen. Voor hen een aantrekkelijke optie. Ze hoeven geen huur te betalen aan Vidomes. Alleen de rekening voor gas, water en elektra. Elise: “Tuurlijk is dat heel erg aantrekkelijk voor studenten. En een belangrijke motivatie om jezelf aan te melden voor intergenerationeel wonen. Studeren en op kamers wonen is duur, en zo kun je flink besparen op je woonlasten. Overigens moet je jaarlijks wel een bedrag betalen voor de begeleiding vanuit Connect Generations. Maar dat haalt het lang niet bij wat je anders aan huur kwijt zou zijn.” 
Als tegenprestatie voor het ‘meewonen’ zijn zij maandelijks 30 uur beschikbaar voor de bewoners. Hun inzet varieert van het organiseren van een activiteit, tot boodschappen doen en bewoners helpen met andere kleine dagelijkse dingen. Elles: “De aanleiding om studenten en ouderen samen te brengen in een wooncomplex verschilt per complex. Bij de Bergmanstrook was de belangrijkste vraag om de activiteitencommissie te ondersteunen bij hun activiteiten.” 

De activiteitencommissie bestond al, maar kon wat hulp gebruiken bij het organiseren en uitvoeren van activiteiten. Kitty: “We worden allemaal een dagje ouder. Activiteiten bedenken lukt allemaal nog prima. Maar deze vervolgens ook uitvoeren, daar begon de schoen te knellen. Ook werd de groep bewoners die afkwam op de activiteiten steeds kleiner en de gezelligheid kwam minder goed uit de verf. ” Elise vult aan: “Voor ons was het juist heel erg prettig dat er al een activiteitencommissie was waarmee we direct dingen konden oppakken. Zo konden we makkelijk integreren in het complex en onszelf bekend maken bij de bewoners.” 

Praatje heel belangrijk
De activiteiten worden per flyer aangekondigd. Maar al snel merkten Elles en Elise dat langs de deur gaan en mensen persoonlijk uitnodigen veel beter werkt. Elise: “Juist dat praatje aan de deur, of even bij mensen naar binnen stappen, helpt enorm om elkaar te leren kennen. Je hoort de verhalen van vroeger, leunt ook wel eens op hun levenservaring, snapt beter waarom er gemopperd wordt en ziet dat ook oudere mensen nog steeds ondeugend kunnen zijn. Oprechte aandacht verlaagt de drempel om naar een activiteit te komen, want we kennen elkaar al.” 
Inmiddels zijn de studenten al vele activiteiten en gezellige praatjes verder. En hebben ze de nodige hulpvragen, klein en wat groter, met enthousiasme opgepakt. Kitty: “Ik was in het begin best een beetje sceptisch over de meiden. Maar nu zijn wij er heel erg blij mee. Ze brengen gezelligheid, houden ons jong met hun verhalen en onze activiteiten zijn ook wat veranderd. Niet alleen meer dingen voor oude mensen.” Kitty en Hennie bekennen lachend dat bij de eerste activiteit die de studenten organiseerden de mensen vooral uit beleefdheid kwamen. Inmiddels is dat heel anders en is de saamhorigheid in het complex is er zeker op vooruit gegaan. Alhoewel het niet tot hun takenpakket hoort houden Elles en Elise ook een oogje in het zeil bij de wat meer kwetsbare bewoners in het complex. Elise: “Je leert mensen langzamerhand best goed kennen en wordt vrienden van elkaar. En als iemand dan iets nodig heeft, zoals bijvoorbeeld een ritje naar het ziekenhuis voor een afspraak en er zijn geen mantelzorgers om die persoon heen, dan stap je samen in de auto. Elles vult aan: ‘Of een bewoner die nog nooit Pietje Bell had gelezen. Een klassieker die iedereen gelezen zou moeten hebben. Ik heb het eerste hoofdstuk voorgelezen, superleuk om te doen. En daarna heeft hij de rest zelf gelezen. Inmiddels is hij aan het tweede boek bezig!” Als Elles en Elise zien dat het ergens niet goed gaat geven zij een signaal af bij Inge van Oosten, hun contactpersoon bij Vidomes. Elles: “Het contact met Inge is superfijn, zij neemt het dan van ons over.”

Succesvolle pilot
Het meewonen van de twee studenten is in 2021 als de pilot ‘Student in huis’ gestart door Vidomes. Doel was tweeledig: het verstevigen van de activiteitencommissie plus het versterken van de sociale cohesie. En studenten op een krappe woningmarkt tegemoet komen. Dat de pilot nu al een groot succes is ziet ook Inge: “Bij de start van de pilot waren we erg benieuwd of het concept zou aanslaan bij zowel de bewoners als de studenten. Dat was wel even spannend. Maar we zijn erg blij met het resultaat tot nu toe. De activiteitencommissie is opgebloeid en de sociale cohesie in het complex ook. We zien dat het inzetten van twee studenten op één locatie goed uitpakt. Zij hebben ‘houvast’ aan elkaar en kunnen elkaar helpen wanneer nodig. Daarbij is het ook nog eens gezellig.” 

Aan het einde van het collegejaar 2023/2024 loopt de pilot af. Omdat het project zo goed aanslaat en Vidomes ziet wat dit voor haar huurders oplevert, is besloten om het project ook na 2024 voor te zetten. Inge: “De Student in huis wordt door Vidomes, maar ook door onze huurders, echt als meerwaarde gezien. Prettig wonen doen we samen!”

Hennie: “Als het zou stoppen zouden we de gezelligheid en spontaniteit van de meiden echt missen. We weten dat de commissie zal doorgaan, we zijn een hechte club. Maar grote activiteiten organiseren en bij mensen langs de deur gaan om hen te enthousiasmeren voor iets, dat zal een uitdaging worden.” Ook maken Hennie en Kitty zich oprecht zorgen om kwetsbare medebewoners. Elles voegt daaraan toe: “De wil bij bewoners is er zeker om betekenisvolle contacten te hebben. De activiteiten zijn het cement hiervoor. Maar het kost echt tijd om contact te maken en bewoners letterlijk mee te nemen naar activiteit.” Elles en Elise delen de zorgen van Kitty en Hennie of de commissie dit ook in praktische zin kan volhouden. Kitty: “Je hebt ook gewoon spierkracht nodig voor activiteiten.”

Alle vier vinden ze het wel een beetje spannend als er andere studenten zouden komen waarmee de bewoners opnieuw een relatie moeten opbouwen. Het gesprek gaat daar vervolgens nog even op door. “Elles en Elise blijven niet eeuwig studeren. Als ze vertrekken laten ze grote schoenen achter die gevuld moeten worden,” zegt Kitty. Op de vraag wat daarvoor nodig is zegt Elles: “De bereidheid om mensen echt te leren kennen, inlevingsvermogen en oprecht behulpzaam zijn. Het is meer dan alleen een kamer huren en dat moet wel bij je passen.” Kitty gaat verder: “De jongeren nemen ons mee in hun belevingswereld, ze laten ons langer doorleven omdat je met hen ‘meeleeft. En zij zijn onze ambassadeurs naar de buitenwereld: ook als je 90 jaar oud bent doe je er nog toe en kun je betekenisvolle relaties hebben!”