Flesseman
Centrum van ouderen
Nieuwmarkt 77
1011 MA Amsterdam
Tel: 020-6204890
infoflesseman@amsta.nl
www.amsta.nl/flesseman

Deze bijzondere Zorgvisite is mede mogelijk is gemaakt door het Jo Visserfonds en de Leyden Academy.  

3,5 THe kopje

Centrum van Ouderen Flesseman is een woonzorgcentrum met 42 eenkamer- en vier tweekamer-appartementen in de Amsterdamse Nieuwmarktbuurt. Speciale aandacht is er voor de Chinese buurtbewoners. Er werken 35 mensen. Flesseman heeft zijn oorsprong in een buurtinitiatief uit de jaren ’80.  

Het heeft even wat voeten in de aarde voor het gevarieerde gezelschap zich aan tafel geïnstalleerd heeft. Met een vers gezet kopje koffie, vergezeld van een bokkenpootje of bitterkoekje uit het Dames THe koekblik,  zijn we klaar voor de warming up om zelf een Zorgvisite te gaan doen. Oude herinneringen uit de jaren zeventig worden opgehaald over de strijd om de Nieuwmarktbuurt voor sloop te behoeden vanwege de aanleg van de metro. Het resulteerde in bouwen voor de buurt, inclusief voor de eigen ouderen. De Dames THe weten het nog al te goed. Dame He is eind jaren tachtig ook nog eens de eerste voorzitter van het bestuur geweest van de toen nog zelfstandige Flesseman. Zij kent de hele geschiedenis en heeft de aimabele Joodse stoffengroothandelaar Flesseman zelf nog gekend. In zijn gerenoveerde gebouw is het centrum van ouderen gehuisvest en aan hem dankt het centrum zijn naam. En dame T was in de tijd van de bouw wethouder in Amsterdam. Memories. Het zijn van die dingen waar je vooruitlopend op de Zorgvisite bij stil staat en denkt ‘Welke sporen van deze roemruchte en rijke historie’ vinden we terug tijdens de Zorgvisite. 

Een bijzondere Zorgvisite 

Flesseman heeft zich aangemeld voor een Zorgvisite plus, mogelijk gemaakt voor vijf locaties in Nederland door het Jo Visserfonds en de Leyden Academy. Mensen uit de locatie (bewoners, vrijwilligers, cliëntenraad, medewerkers) en betrokkenen/geïnteresseerden uit de wijk gaan samen met de Dames THe kijken hoe we het thuis voelen in Flesseman en de verbinding met de Nieuwmarktbuurt kunnen verbeteren. We kijken met andere ogen: Hoe zou ik het voor mijn eigen vader of moeder of partner willen. Hoe makkelijk of moeilijk wordt het gemaakt om een tevreden en prettige oude dag te realiseren: frisse neus, beweging(svrijheid), lekker eten en drinken, vrije tijd, hobby’s, ontspanning en welbevinden, informatie en communicatie zijn vijf punten die met of zonder zorgvraag ook als je ouder wordt voor elk mens belangrijk blijven. Staan die ‘gewone dingen van het leven’ - inclusief de nodige zorg - centraal of staat het belang van de organisatie voorop? En wat kan ik er zelf vanuit mijn kennis en kunde aan bijdragen? Zie hiervoor ook de voorbeeld-uitnodigingsbrief. Daarvoor gaan we met zijn tienen in twee groepjes op pad: een Flesseman-bewoonster, zelfstandige huurders met zorg vanuit Flesseman, een vrijwilligster, buurtbewoners, de voorzitter van de cliëntenraad en een medewerkster. Het is een echt Amsterdams gezelschap. Lekker recht voor zijn raap, niet op het mondje gevallen maar ook met het bekende Mokumse kleine hartje. 

Een bijzondere plek die meer aandacht van de gemeente behoeft 

Buiten tiert het Amsterdamse leven in al zijn facetten. Fietsers, auto’s, voetgangers, Amsterdammers, toeristen, straatmuzikanten, ouderen, pakketbezorgers, hoerenlopers, creatievelingen, bedelaars, alle nationaliteiten, iedereen gaat zijn gang. De Flesseman wordt omgeven door horeca, winkeltjes en kantoortjes. Het gekrioel is fascinerend en een schouwspel waar je naar kunt blijven kijken. En dat gebeurt ook vanuit het iets verhoogde restaurant van Flesseman met zicht op het plein en de metroingang.  

Het gele karakteristieke Flesseman gebouw geeft fleur aan het Nieuwmarktpleintje dat er verder wat grauw en rommelig bij ligt. Het stoort dat de politie een flink aantal parkeervakken op de stoep heeft, terwijl de FLesseman op herhaald verzoek om een parkeerplaats steeds nul op het rekest heeft gekregen. Een fatsoenlijke parkeerplek voor het halen en brengen van de bewoners van Flesseman of van de gebruikers van de dagbesteding via het Aanvullend Openbaar Vervoer is toch zeker geen overbodige luxe. De Flesseman zou ook graag op het pleintje het bord overstekende bejaarden terugzien. Een andere wens is om als huis te kunnen beschikken over de bezoekers-parkeerregeling 65+, zodat naasten van bewoners goedkoper kunnen parkeren als ze van verre op bezoek komen. En men wil het stemlokaal terug, de manier om buurtbewoners met Flesseman kennis te laten maken. Men stuit evenwel op een muur van onwil vanuit de gemeente. Amsterdam wil zich zo graag als dementievriendelijke stad profileren, dan is hier voor het gemeentebestuur werk aan de winkel. Het is wenselijk dit lijstje met punten gezamenlijk opnieuw aan de gemeente voor te leggen. TIP uit de ZORGVISITE. Überhaupt kan er een kwaliteitsimpuls aan het pleintje worden gegeven. Niet alleen voor Flesseman maar ook voor het - als Amsta locatie geheel zelfstandig functionerende - Mozaïekhofje voor mensen met dementie dat in het wel meest donkere hoekje van dit pleintje verstopt is. Vanuit de buurtbewoners wordt dit ook opgemerkt. Zou een intensievere samenwerking en ruimtelijke verbinding niet mogelijk zijn? Kunnen we daar niet met elkaar over gaan nadenken? TIP uit de ZORGVISITE.  

Dilemma van welkom voor de buurt en veiligheid bewoners 

In de buitenmuur zien we een maquette met de oorsprong van het gebouw. De buitenentree is zonder toeters en bellen. Gelukkig ook zonder de vaak zo detonerende volle asbakken die wij tijdens onze Zorgvisites maar al te vaak als welkom aantreffen. Aan de gevel verder ook geen versieringen of bloembakken. Mogelijk al eerder door schade en schande wijs geworden, gelet op de drukte van de plek en het gebruik ervan door mensen in kennelijke toestand. Daar is echt iets voor te zeggen.  

Dezelfde soberheid zie je terug in de lange smalle entreehal.  

 

Wel een strijdbaar muurgedicht en een paarse bank. Wij raden aan een smaakvol welkomstbord en overzicht van wat Flesseman heeft te bieden. TIP van ZORGVISITE. 

 Aan het eind van de entreehal troont de receptie. Strategisch overziet de receptionist(e) wie naar binnen of naar buiten gaat. De receptieplek is een druk intern kruispunt van mensen en diensten. Rechts de lift, links de entree naar het restaurant. Je moet behoorlijk stress- en druktebestendig zijn op deze ook wat benauwde plek. De aanwezigen zijn zeer blij met de receptiefunctie die er elke dag van 8 tot 8 is en willen ‘m voor geen goud missen. Vanuit de receptie wordt het wat benauwd qua gangetjes en plekken naar restaurant, naar de twee krappe liften en naar de tuin. Wij denken dat het hokkerige is weg te nemen en er meer lucht en ruimte te creëren is. Het behouden van de receptiefunctie kunnen wij Dames THe  ons zeer goed voorstellen gelet op de plek in de stad en omdat bewoners en bezoekers altijd graag een vast punt hebben. Wel raden we als Dames THe aan om hier wat zaken te combineren. Te denken valt aan de technische dienst die we later in een soort bezemkast op de eerste verdieping aantreffen, of aan een kleine winkelfunctie, als de financiën dat - gezien het geringe bewonersaantal - toelaten. TIP van ZORGVISITE. Wij zien dat best vaak op onze Zorgvisites door het land.   

Een ander punt dat naar voren komt is de veiligheid. Eigenlijk kan iedereen van buiten zo naar binnen lopen en de lift in gaan. Natuurlijk is er de receptie maar toch, net in een onbewaakt ogenblik… En als we op etages met de bewoners appartementen zijn, zien we veel deuren openstaan. Tijdens onze Zorgvisites zien wij steeds meer dat semipublieke ruimtes en bewonersruimtes nog eens extra met een deur beschermd worden. En gebruik van de lift alleen via een code mogelijk is. Vanuit Zorgvisite wezen we op een voorbeeld bij het Leo Kanner huis in Den Haag. Maar wellicht biedt de column over ‘Open deuren en open deuren’ ook inspiratie.  

Begane grond ruimte biedt meer mogelijkheden en verleidelijke bewegwijzering gewenst 

Wij Dames THe raden verder aan om dit deel van de begane grond qua inrichting nog eens opnieuw onder de loep te nemen waarbij de routing van bewoners en medewerkers als uitgangspunt wordt genomen. Neem daarbij een aantrekkelijke bewegwijzering naar bijvoorbeeld de mooie binnentuin mee. Zet een mand met fleecedekentjes aantrekkelijk neer en een bak met wat kinderspeelgoed voor binnen en buiten. TIP van ZORGVISITE.  

Binnentuin voor oud en jong 

De binnentuin is een waar lustoord en een oase van stilte in dit bijna drukste deel van Amsterdam. Recentelijk zijn er initiatieven gestart om de tuin meer persoonlijk in te richten. Er is al een mooi Boeddhabeeldplekje, een fraaie tuinkast (wel op slot!) en een ‘wie groeit de hoogste zonnebloem-wedstrijd’ met kinderen van de nabijgelegen basisschool. Voor de (achter)kleinkinderen van bewoners kun je nog denken aan een zandbakje (we zagen laatst een heel simpel houten zandbakje met een deksel die als je hem opendoet kleine bankjes vormt) of schommel of wip. We verwijzen naar suggesties in de column ‘De glimlach van een kind’ die we voor Waardigheid en Trots hebben geschreven. En er is ook ruimte voor iets als beweegtoestellen voor bewoners. TIP van ZORGVISITE 

 

De mensen maken de sfeer 

Wie we ook op onze Zorgvisite ontmoeten, het gaat er lekker Amsterdams aan toe. Qua mensen geen gebrek aan leut en sfeer. Het Flesseman restaurant beneden is hoog en licht en door de verhoogde ligging heb je lekker veel te kijken. Er staat een fijne lange tafel met wat kranten erop naast een veelheid van losse tafels. Het ziet er allemaal verzorgd uit maar wij missen in de inrichting een beetje een Amsterdamse touche en vrolijkheid. TIP van ZORGVISITE. De hanglampen kunnen wij na bijna 200 Zorgvisites inmiddels dromen. Het kan net zo goed een restaurant van een zorgcentrum in Winterswijk zijn, terwijl je hier toch hartje stad zit. Dus waarom geen wand met film, cultuur posters of wat werk van kunstenaars uit de buurt of kunstenaars-bewoners. Of zoals in het Nieuwe de la Mar wat mooie foto’s van karakteristieke buurtbewoners. De counter van waaruit het restaurant serveert is functioneel. Zoveel smaken, zoveel zinnen is een gezegde wat ook bij Flesseman van toepassing is.  

 

Over de kwaliteit van de koffie die in het restaurant wordt geserveerd is men niet zo te spreken, alsook over het ‘eigen ‘koken’ dat niet als zodanig wordt ervaren. ‘Ja, de gehaktballen worden hier af-gebraden, maar ze worden wel kant en klaar uit de groothandel aangeleverd. Dat is met al het eten zo. Het wordt opgesierd.’ De suggestie komt naar voren: zouden de restaurants, inclusief de Chinese restaurants uit de Binnen Bantammerstraat, in de Nieuwmarktbuurt niet wat meer kunnen betekenen door af en toe te komen koken? En in zijn algemeenheid zullen we eens het MKB uit de buurt eens uitnodigen om wat te bespreken wat we voor elkaar kunnen betekenen? TIP uit de ZORGVISITE-column ‘Het MKB denkt met u mee’. 

Mannendingen 

Tijdens de Zorgvisite komt ook naar voren dat het activiteitenaanbod weinig mannendingen in zich heeft zowel voor Flesseman bewoners als voor de zelfstandig wonende ouderen. Denk aan een werkplaatsje, miniatuurtreinen, modellenbouw etc. En denk aan een relatie met de technische dienst.  Door de Dames THe wordt opgemerkt dat er locaties zijn die de technische dienst werkplaats opengooien en onderdeel laten zijn van een daginvullingsaanbod. Lekker meekijken of meelopen. TIP uit de ZORGVISITE: zorg voor een aanbod met meer mannendingen.  

Over belevingsgangen en ruime badkamers 

De woonetages zijn prettig. Geen lange gangen. Fijn marmoleum. Alleen als je omhoogkijkt denk je wel: hm het standaard systeemplafond met her en der kapotte tl-lampen. Dat kan aardiger met mooie lampjes aan de muur en wat nadere plafondverlichting. Er is een soort looprondje per etage met steeds zicht op de binnentuin. Er mag naar zeggen veel niet van de brandweer. Evenwel dat betekent niet dat er niets kan. Wij zien tijdens onze Zorgvisites regelmatig prettige belevingsgangen die bewoners met dementie net een actief herinneringsmomentje geven. TIP van ZORGVISITE. De appartementen zijn ruim met heerlijk uitzicht. Wel wordt het sanitair als te krap voor de huidige zorgvraag van de bewoners bevonden. Een verruiming ervan is een giga ingreep. Wij zien tijdens onze Zorgvisites wel dat er per etage één of twee aangepaste badkamers worden gerealiseerd. Met creatief denken kom je vaak al een eind en kun je verhuizing voorkomen. Voor de eerste etage kun je bv denken aan de ruimte die Atal nu gebruikt en annex het voormalige winkeltje. Maar ook de zusterposten die wij nu nog per etage zien zijn eigenlijk niet meer van deze tijd en kunnen anders worden ingezet. TIP van ZORGVISITE.  

Wie is wie? 

Wat ook opgemerkt wordt is dat er op de etages geen overzicht is wie er werken. Ook over de herkenbaarheid, beter niet-herkenbaarheid van de medewerkers wordt een opmerking gemaakt. We begrijpen dat er vaste teams per etages zijn en de TIP uit de ZORGVISITE komt dan ook: geef aan wie er werken en ook zo dat zij herkenbaar zijn. Column ‘Wie is wie’. 

Hand in hand: buurt en Flesseman 

De contacten met de buurt zijn innig. Aan deze bijzondere Zorgvisite doen ook enkele actieve en geëngageerde buurtbewoners mee. Er is een buurtblad ‘Opnieuw’, waarin de tweede pagina altijd voor Flesseman is gereserveerd. Ook is er een Flesseman-Facebookgroep: ‘Jonge mensen van het conservatorium geven concertjes’. Met kinderen van het nabijgelegen buurtcentrum en de school worden activiteiten ondernomen. De viskraam staat op vrijdag binnen bij Flesseman. En toch, ondanks deze betrokkenheid geven de buurtbewoners aan dat de communicatie niet lekker loopt. Er kan zoveel meer en duidelijker hoe en waar we bijvoorbeeld informatie kwijt kunnen, zoals affiches. Maar ook dat het bij alle medewerkers bekend is. Nu worden opgehangen affiches bijvoorbeeld zomaar weggehaald.  TIP van ZORGVISITE. 

Waar iedereen zeer over te spreken is, is dat mensen uit de buurt bij voorrang bij Flesseman kunnen komen wonen en dat Flesseman zo een huis van de buurtbewoners kan blijven. 

Werk aan de website winkel door Amsta 

Onderdeel van een Zorgvisite is voor de Dames THe ook altijd dat zij een blik op de website werpen. Het is eigenlijk maar een klein algemeen verhaaltje. We vinden op de website geen sfeerfoto’s’ of een filmpje. Geen persoonlijke verhalen of een introductie van de verantwoordelijk manager. Geen informatie over het team Flesseman en hoe het personeel werkt als zelf-organiserend team. Geen informatie over de cliëntenraad. En geen link naar de buurtinitiatieven of een up to date overzicht van alle activiteiten die er per maand plaatsvinden. Geen link naar ‘Opnieuw’ of naar de Facebook groep.  

Het moge duidelijk zijn, hier is nog een AMSTA-communicatiewereld te winnen! 

Een kleine variatie op een liedje van Toon Hermans: 

Dit is een plek om lief te hebben 

Een plek en een huis om lief te hebben 

Oh er is zoveel…

Deze bijzondere Zorgvisite is afgelegd op 11 juni 2019 in het kader van de 200ste Zorgvisite die op 12 december 2019 wordt gevierd en is mede mogelijk gemaakt door het Jo Visser fonds en de Leyden Academy. 

Wij danken allen die zo kritisch en constructief hun bijdrage hebben geleverd! 

Copyright Tineke van den Klinkenberg en Hetti Willemse, Zorgvisite, Publicarea