De ZorgSaamWonen Award 2023 ‘Ik zie je buiten’ gaat over uitnodigende plekken die leiden tot inclusieve ontmoetingen. Ontmoeting, binnen in gebouwen en in de buitenruimte, heeft een maatschappelijke waarde. Sociaal contact met mensen die anders zijn dan jijzelf bent, voorkomt onwenselijke bubbels en scheidslijnen. Het zorgt voor wederzijds begrip en onderlinge solidariteit. Onbekend maakt immers vaak onbemind. We gaan daarom voor de Award op zoek naar plekken waar(h)erkenning en verwondering samenkomen, waar je je voelt alsof je thuiskomt én aangenaam kunt worden verrast door wie en wat je er tegenkomt. Waar ontmoetingen ontstaan en duurzaam kunnen worden uitgebouwd.

Juryvoorzitter

Dit jaar staat de jury van de Award onder voorzitterschap van Jet Bussemaker. Jet Bussemaker is voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) en hoogleraar ‘Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg’ bij het Leids Universitair Medisch Centrum en de faculteit Governance and Global Affairs van de Universiteit van Leiden. Met de RVS buigt ze zich onder andere over waarom het soms zo moeilijk is om in zorg en welzijn tot verandering te komen. “Mensen denken al snel: 'we hebben toch mooi met elkaar bedacht hoe het anders kan?'. Maar zo werkt een verandering niet. Er is meer nodig om in de praktijk tot verandering te kunnen komen.”

Belang van de sociale leefomgeving

Al een paar jaar werken de RVS en het Atelier Rijksbouwmeester (ARbm) samen aan een meer gezonde en sociale leefomgeving voor alle buurtbewoners; jong, oud, gezond, fysiek of psychisch kwetsbaar, met en zonder beperking, Nederlandstalig of anderstalig etc. 
Met de ontwerpprijsvraag Who Cares is in 2017 aandacht gekomen voor het belang van wijken, buurten en dorpen als sociale leefomgeving. De gezonde, veerkrachtige en weerbare samenleving krijgt meer en meer een centrale plek in toekomstvisies in zowel ruimtelijk én gezondheidsbeleid. 

Ruimte maken voor ontmoeting

Vorig jaar oktober heeft de Raad samen met het ARbm het advies ‘Ruimte maken voor ontmoeting’ uitgebracht'. Ze roepen in dit advies op om de bouwopgave en de energietransitie te benutten als kans om socialere buurten te creëren. De titel van het advies benadrukt het belang van ontmoeten daarbij. De Raad en het ARbm pleiten voor een herwaardering van de buurt als gezonde en sociale leefomgeving. Vanuit de overtuiging dat ruimtelijke condities de sociale cohesie kunnen bevorderen. 

In het advies wordt aangeven dat ontmoeting over sociaal gebruik gaat en dus om gebruikers: ontwerpers kunnen de ruimte op een bepaalde manier inrichten en zo de ruimte voor ontmoeting scheppen, maar wat daarin precies gebeurt is uiteindelijk aan de gebruikers. Daarom heeft ruimte maken voor ontmoeting per definitie een open en onverwacht element. Bijvoorbeeld door plekken te creëren waar de activiteiten, routines of routes van verschillende (leeftijds)groepen samen kunnen komen en verschillende mensen elkaar dus automatisch treffen. Door deze plekken vervolgens zo te ontwerpen dat ze het toestaan om in een prettige sfeer even te blijven hangen voor een praatje, worden ontmoetingen vervolgens verder gefaciliteerd. Denk aan het weren van auto’s rond schoolpleinen of aan het toevoegen van koffiecorners of zelfs volwaardige cafés aan supermarkten of bibliotheken. 

ZorgSaamWonen Award 

Het is volgens Jet Bussemaker hoog tijd voor meer bewustwording over de waarde van uitnodigende plekken. Vanwege hun positieve effect op de kwaliteit van leven. Voor het creëren van uitnodigende plekken bestaat volgens haar geen one size fits all, het vraagt om verbeeldingskracht. “Om zo te kunnen zien wat doorgaans buiten je eigen blikveld blijft. Ik ben erg benieuwd welke inspirerende initiatieven die ontmoeting stimuleren we via deze prijsvraag zullen leren kennen. Ik hoop dat we 4 oktober in grote getalen aanwezig zullen zijn, om meer over deze initiatieven te weten te kunnen komen.”

Seminar 'Ik zie je buiten'

Tot 1 september kunnen inzendingen worden ingediend. Daarna gaat de jury, naast Jet Bussemaker verder nog bestaande uit Rick Kwekkeboom, Els van Betten, Otwin van Dijk en Joost Smit, alle inzendingen beoordelen. Uiterlijk 30 september wordt bekend gemaakt welke initiatieven genomineerd zijn voor de juryprijs en welke voor de publieksprijs. Tijdens het seminar ‘Ik zie je buiten!’ op 4 oktober worden beide prijzen uitgereikt.

Meer weten over de Award en het aanmelden? Kijk dan op deze pagina.

Alvast aanmelden voor het seminar op 4 oktober? Dat kan hier.

Lees ook hier de interviews met de andere juryleden:

• Rick Kwekkeboom
• Els van Betten
• Otwin van Dijk
• Joost Smit